بلاگ

این‌روزها هرکس که با نوجوانان در ارتباط باشد، به احتمال زیاد نام بازی ماینکرافت Minecraft را از آن‌ها شنیده است. ماینکرافت بازی محبوب آنلاینی است که بیشتر از 100 میلیون کاربر در سرتاسر دنیا دارد و خیلی از نوجوان‌ها را شیفته‌ی خود کرده. اما چطور می‌‌توان از محبوبیت این بازی برای پرورش مهارت‌های زبانی در نوجوانان استفاده کرد؟

در این یادداشت، اول ماینکرافت را معرفی می‌کنیم و به فوایدی که می‌تواند برای آموزش داشته باشد اشاره می‌کنیم. بعد، چند راه به شما معرفی می‌کنیم تا با استفاده از ماینکرافت، به پرورش مهارت‌های زبانی فرزندتان کمک کنید.

اگر به ترکیب بازی و آموزش علاقمندید، پیشنهاد می‌کنیم به این مجموعه‌ی همدرس سر بزنید: پرینت بگیر، بازی کن، یاد بگیر

ماینکرافت چیست؟

خیلی ساده بگوییم، ماینکرافت بازی‌ای است که در آن می‌توان بلوک چید و برداشت!

در دنیای بازی ماینکرافت عناصر مختلفی همچون خاک، سنگ، آب، تنه‌ی درخت و انواع سنگ‌های معدنی وجود دارد. بیشتر این عناصر، به شکل بلوک‌های مکعبی نمایش داده می‌شوند. بازیکن‌ها این عناصر را جمع‌آوری می‌کنند و با استفاده از آن‌ها، سازه‌های مختلفی می‌سازند. ماینکرافت امکانات بی‌نهایتی برای خلق کردن فراهم می‌آورد.

با شروع بازی، بازیکن‌ها باید خیلی سریع، تنهایی یا با کمک دوستانشان، سرپناهی برای خودشان بسازند. هر روز در فضای ماینکرافت، بیست دقیقه طول می‌کشد. با تمام شدن روز، جانوران وحشی بیرون می‌ریزند و بازیکن‌ها باید به پناهگاه‌هایشان بروند. بعد، دوباره روز از نو شروع می‌شود و نوبت جست‌وجو برای منابع و ساخت‌وساز می‌رسد.

یکی از قابلیت‌های جالب ماینکرافت، قابلیت اضافه کردن افزونه‌های جدید به بازی است. به این افزونه‌ها ماد mod می‌گویند. برای مثال، اخیراً ماد جدیدی به اسم ماینکرافت اجوکیشن MinecraftEdu طراحی شده که امکان استفاده از ماینکرافت در کلاس درس و برای آموزش را فراهم می‌آورد.

در یادداشت فعلی، به نسخه‌ی اصلی ماینکرافت می‌پردازیم؛ ولی در یادداشت‌های بعدی حتماً به سراغ ماینکرافت اجوکیشن هم خواهیم رفت.

ماینکرافت در آموزش به چه دردی می‌خورد؟

• ماینکرافت برای نوجوانان فرصتی فراهم می‌آورند تا آزاده خلق کنند، تخیلشان را به کار ببندند و بدون محدودیت‌های جهان واقعی، به تخیل‌هایشان رنگ واقعیت بدهند.
• مهارت حل مسئله در بطن بازی ماینکارفت وجود دارد. نوجوانان در جهان ماینکرافت می‌توانند تفکر انتقادی و خلاق سطح بالا را تجربه کنند.
• ماینکرافت ذاتاً بازی‌ای اجتماعی است. افراد می‌توانند از یکدیگر برای غلبه بر چالش‌های بازی کمک بگیرند. نوجوانان در جهان ماینکرافت می‌توانند به بهترین شکل یادگیری جمعی را تجربه کنند.

ماینکرافت و پرورش مهارت‌های زبانی

در این‌جا سه پیشنهاد برای استفاده از ماینکرافت برای پرورش مهارت‌های زبانی را خواهید خواند:

داستان‌نویسی با ماینکرافت

از ماینکرافت می‌توان برای آموزش داستان‌نویسی استفاده کرد. عناصر مختلف داستان مثل شخصیت، مکان، گره داستانی و… را می‌توان توی ماینکرافت به بچه‌ها یاد داد و از آن‌ها خواست بر مبنای شخصیت‌های ماینکرافتی خود، داستانی بگویند یا بنویسند. همچنین، می‌توان از آن‌ها خواست داستانی برای توضیح جهانی که خلق کرده‌اند بنویسند؛ یا بنویسند که شخصیتشان پیش از این کجا بوده و چه کار می‌کرده. بچه‌ها می‌توانند داستانی را که نوشته‌اند با اسکرین‌شات‌هایی از صحنه‌ی بازی‌هایشان ترکیب کنند و یک داستان تصویری جالب بسازند.

این فعالیت‌ها، به پرورش مهارت نوشتن در نوجوانان کمک می‌کنند.

درک مطلب با ماینکرافت

یکی از راه‌های جالب برای سنجش میزان درک مطلب در نوجوانان این است که از آن‌ها بخواهیم آنچه فهمیده‌اند را تصویرسازی کنند. بچه‌ها می‌توانند صحنه‌ای از کتابی که خوانده‌اند را در ماینکرافت خلق کنند. همچنین، می‌توانیم از آن‌ها بخواهیم پیش‌بینی خود دربارۀ اتفاقات بعدی داستان را در ماینکرافت به تصویر بکشند.

این فعالیت‌ها، به پرورش مهارت خواندن در نوجوانان کمک می‌کنند.

کلمه‌سازی با ماینکرافت

می‌توان از نوجوانان ساخت اتاقی برای کلمه‌سازی در ماینکرافت بسازند. از این اتاق می‌توان برای آموزش انواع راه‌های کلمه‌سازی استفاده کرد. برای مثال، بچه‌ها در کتاب فارسی پنجم با انواع پسوندهای مشتق‌ساز آشنا می‌شوند. می‌توان از آن‌ها خواست توی اتاق کلمه‌سازی خود، پنج تا کلمه‌ی مشتق را تصویرسازی کنند.

برای اضافه کردن همکاری و مشارکت به این تجربه، می‌توان از بچه‌ها خواست به اتاق‌های کلمه‌سازی یکدیگر بروند و کلمات خلق‌شده را کشف کنند.

این فعالیت‌ها، به پرورش مهارت نوشتن و خواندن در نوجوانان کمک می‌کنند.

ماینکرافت پتانسیل زیادی برای آموزش دارد. به خصوص با توجه به محبوبیت این بازی نزد نوجوانان، بهتر است از امکاناتی که برای آموزش و پرورش مهارت‌های زبانی در اختیارمان قرار می‌دهد خوب استفاده کنیم.

ما در اینستاگرام همدرس، پیشنهادهای دیگری نیز برای پرورش مهارت‌های زبانی با ماینکرافت ارائه داده‌ایم. علاوه بر این، فراموش نکنید که اگر به ترکیب بازی و آموزش علاقمندید، به این مجموعه‌ی همدرس سر بزنید: پرینت بگیر، بازی کن، یاد بگیر

اگر از من بپرسید، می‌گویم که سخت‌ترین قسمت هر کار، شروعِ آن است. در این سال‌ها متوجه شده‌ام خیلی از دانش‌آموزهایم با من هم‌نظرند. کافی است نوبت نگارش برسد تا همان اول کار، صدای همه در بیاید که «آخه چی بنویسیم!» وقت انجام کارهای گروهی هم معمولاً کمی طول می‌کشد تا موتورِ همه‌ی اعضای گروه به راه بیفتد. ایده‌دان همدرس در ذهن من، چیزی شبیه به جرقه‌ی اول کار است: موتوری که بچه‌ها را در مسیر گفتگو و همچنین نوشتن خلاق به راه می‌اندازد.

در این یادداشت، سه راهکار برای استفاده از ایده‌دان همدرس برای پرورش مهارت‌های زبانی را معرفی کرده‌ام. در معرفی، ایده‌دان مخلوط همدرس را مبنا قرار داده‌ام و برای هر راهکار، نوشته‌ام که کدام دسته از نوارهای ایده‌دان مخلوط بیشتر از همه برای آن راهکار به درد می‌خورند. فایل قابل پرینت ایده‌دان مخلوط را می‌توانید از این‌جا تهیه کنید.

ایده‌دان: یخ‌شکنی برای گفت‌وگو

مهارت‌های زبانی اصلی: گفتن، شنیدن

نوارهای پیشنهادی ایده‌دان: نوارهای تصور کن، نوارهای به نظرت

آخرین باری را که با فامیل یا دوستان نه چندان نزدیکتان دور هم جمع شدید یادتان هست؟ احتمالاً لحظاتی بوده که همگی ساکت شده‌اید چون دیگر موضوعی برای صحبت کردن نداشته‌اید. ایده‌دان‌ها بهترین ابزار برای شکستن این سکوت‌های کلافه‌کننده هستند. یکی از نوارهای تصور کن یا به نظرت را از ایده‌دان بیرون بکشید تا جرقه‌ی بحثی جدید فضای دورهمی را گرم کند! به خصوص وقتی جمع شامل افراد با گروه‌های سنّی متنوع باشد، ایده‌دان می‌تواند فرصتی عالی برای گفت‌وگو و درگیر شدن همه‌ی افراد را فراهم بیاورد.

اگر به دنبال ایده‌های یخ‌شکن برای کلاس فارسی و نگارش هستید، به این پست هم سری بزنید.

ایده‌دان: کپسول زمان

مهارت‌های زبانی اصلی: نوشتن

نوارهای پیشنهادی ایده‌دان: نوارهای به نظرت، نوارهای تصور کن، نوارهای یک لیست، نوارهای نامه بنویس

برای این پروژه لازم است دقیقاً 52 نوار در ایده‌دان خود داشته باشید.

یک دفتر جدید بردارید و نام آن را بگذارید «کپسول زمان». هر هفته، یک نوار جدید از ایده‌دان بیرون بکشید. نوار را بالای آن صفحه از دفتر بچسبانید و تاریخ بزنید. بعد، درباره‌ی نواری که بیرون کشیده‌اید یک صفحه بنویسید. مهم نیست «عالی» بنویسید! فقط لازم است هرچه که توی ذهنتان می‌آید را ثبت کنید. بعد از اینکه یادداشتتان را نوشتید، صفحه‌ی بعدی دفتر را خالی بگذارید. بعداً به سراغ این صفحه‌های خالی خواهید رفت!

بعد از یک سال که نوارهای ایده‌دان به پایان رسیدند، دفتر را از اول باز کنید. نوار ایده‌دان صفحه‌ی اول را بخوانید و بدون خواندن یادداشت قبلی‌تان، در صفحه‌ی خالی روبه‌رویی هرچه به فکرتان می‌رسد بنویسید. بعد از اینکه نوشتننان تمام شد، می‌توانید به صفحه‌ی قبلی برگردید و ببینید یک سال قبل، چه ایده‌هایی توی ذهنتان بوده. درست مثل یک کپسول زمان!

این فعالیت هم به درد پرورش مهارت نوشتن می‌خورد و هم تمرینی عالی برای خودشناسی است. می‌توانید در بازه‌های یک، پنج و ده ساله، دوباره به سراغ دفترچه بروید و یادداشت‌های جدیدی به آن اضافه کنید.

ایده‌دان: انشا + بازی

مهارت‌های زبانی اصلی: نوشتن، گفتن

نوارهای پیشنهادی ایده‌دان: نوارهای ادامه بده

همه‌ی ما آدم‌ها به بازی کردن علاقمندیم. به خاطر همین است که در سال‌های اخیر، استفاده از عناصر بازی در حوزه‌های مختلفی از جمله آموزش، تبلیغات و کسب‌وکار حسابی پرطرفدار شده. از ایده‌دان نیز می‌توان به صورتی بازی‌وار استفاده کرد تا بچه‌ها لذت بیشتری از نوشتن ببرند. امکان‌های بی‌نهایتی برای بازی‌وار کردن ایده‌دان وجود دارد که در اینجا تنها یکی از آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

از قبل، یک قطعه موسیقی بی‌کلام سی ثانیه‌ای انتخاب کنید. نوارهای ادامه بده را توی ایده‌دان بریزید و از همه‌ی افراد بخواهید با چشم‌های بسته، یکی را انتخاب کنند و از شیشه بیرون بکشند. بعد، به آن‌ها بگویید سی ثانیه، یعنی تا انتهای موسیقی، فرصت دارند تا جمله‌ی روی نوارشان را ادامه بدهند. توضیح دهید که لازم نیست داستان را کامل کنند. بعد از سی ثانیه، هر کس نوار ایده‌دان خود و متنی که نوشته را به نفر کناری می‌دهد و داستان‌نویسی جمعی ادامه پیدا می‌کند. در دفعات نخستی که این بازی را اجرا می‌کنید، این روند را حداقل تا 5 دقیقه، یعنی 10 دور سی ثانیه‌ای، ادامه دهید تا بچه‌ها به بازه‌های طولانی‌تر نگارش عادت کنند. کم‌کم می‌توانید بازه‌ی انجام بازی را طولانی‌تر و طولانی‌تر کنید. نهایتاً، نوشته‌های دسته‌جمعی بچه‌ها را دور هم بخوانید. از آن‌ها بپرسید نسبت به بخش‌هایی که خودشان نوشته‌اند چه احساسی دارند؟ نسبت به بخش‌هایی که دیگران نوشته‌اند چطور؟ آیا روند داستان‌ها با چیزی که در ذهن داشته‌اند مطابقت داشته؟

اگر به ترکیب بازی و آموزش علاقه دارید، به محصولات پرینت بگیر، بازی کن، یاد بگیر همدرس هم حتماً سر بزنید.

پیشنهاد می‌کنیم به اینستاگرام همدرس نیز سر بزنید و از محتوای متنوعی که بر روی آن قرار می‌دهیم بازدید کنید.