سه راه برای استفاده از ایده‌دان‌های همدرس
اگر از من بپرسید، می‌گویم که سخت‌ترین قسمت هر کار، شروعِ آن است. در این سال‌ها متوجه شده‌ام خیلی از دانش‌آموزهایم با من هم‌نظرند. کافی است نوبت نگارش برسد تا همان اول کار، صدای همه در بیاید که «آخه چی بنویسیم!» وقت انجام کارهای گروهی هم معمولاً کمی طول می‌کشد تا موتورِ همه‌ی اعضای گروه به راه بیفتد. ایده‌دان همدرس در ذهن من، چیزی شبیه به جرقه‌ی اول کار است: موتوری که بچه‌ها را در مسیر گفتگو و همچنین نوشتن خلاق به راه می‌اندازد.
در این یادداشت، سه راهکار برای استفاده از ایده‌دان همدرس برای پرورش مهارت‌های زبانی را معرفی کرده‌ام. در معرفی، ایده‌دان مخلوط همدرس را مبنا قرار داده‌ام و برای هر راهکار، نوشته‌ام که کدام دسته از نوارهای ایده‌دان مخلوط بیشتر از همه برای آن راهکار به درد می‌خورند. فایل قابل پرینت ایده‌دان مخلوط را می‌توانید از اینجا تهیه کنید.
ایده‌دان: یخ‌شکنی برای گفت‌وگو
مهارت‌های زبانی اصلی: گفتن، شنیدن
نوارهای پیشنهادی ایده‌دان: نوارهای تصور کن، نوارهای به نظرت
آخرین باری را که با فامیل یا دوستان نه چندان نزدیکتان دور هم جمع شدید یادتان هست؟ احتمالاً لحظاتی بوده که همگی ساکت شده‌اید چون دیگر موضوعی برای صحبت کردن نداشته‌اید. ایده‌دان‌ها بهترین ابزار برای شکستن این سکوت‌های کلافه‌کننده هستند. یکی از نوارهای تصور کن یا به نظرت را از ایده‌دان بیرون بکشید تا جرقه‌ی بحثی جدید فضای دورهمی را گرم کند! به خصوص وقتی جمع شامل افراد با گروه‌های سنّی متنوع باشد، ایده‌دان می‌تواند فرصتی عالی برای گفت‌وگو و درگیر شدن همه‌ی افراد را فراهم بیاورد.
اگر به دنبال ایده‌های یخ‌شکن برای کلاس فارسی و نگارش هستید، به این پست هم سری بزنید.
ایده‌دان: کپسول زمان
مهارت‌های زبانی اصلی: نوشتن
نوارهای پیشنهادی ایده‌دان: نوارهای به نظرت، نوارهای تصور کن، نوارهای یک لیست، نوارهای نامه بنویس
برای این پروژه لازم است دقیقاً 52 نوار در ایده‌دان خود داشته باشید.
یک دفتر جدید بردارید و نام آن را بگذارید «کپسول زمان». هر هفته، یک نوار جدید از ایده‌دان بیرون بکشید. نوار را بالای آن صفحه از دفتر بچسبانید و تاریخ بزنید. بعد، درباره‌ی نواری که بیرون کشیده‌اید یک صفحه بنویسید. مهم نیست «عالی» بنویسید! فقط لازم است هرچه که توی ذهنتان می‌آید را ثبت کنید. بعد از اینکه یادداشتتان را نوشتید، صفحه‌ی بعدی دفتر را خالی بگذارید. بعداً به سراغ این صفحه‌های خالی خواهید رفت!
بعد از یک سال که نوارهای ایده‌دان به پایان رسیدند، دفتر را از اول باز کنید. نوار ایده‌دان صفحه‌ی اول را بخوانید و بدون خواندن یادداشت قبلی‌تان، در صفحه‌ی خالی روبه‌رویی هرچه به فکرتان می‌رسد بنویسید. بعد از اینکه نوشتننان تمام شد، می‌توانید به صفحه‌ی قبلی برگردید و ببینید یک سال قبل، چه ایده‌هایی توی ذهنتان بوده. درست مثل یک کپسول زمان!
این فعالیت هم به درد پرورش مهارت نوشتن می‌خورد و هم تمرینی عالی برای خودشناسی است. می‌توانید در بازه‌های یک، پنج و ده ساله، دوباره به سراغ دفترچه بروید و یادداشت‌های جدیدی به آن اضافه کنید.
ایده‌دان: انشا + بازی
مهارت‌های زبانی اصلی: نوشتن، گفتن
نوارهای پیشنهادی ایده‌دان: نوارهای ادامه بده
همه‌ی ما آدم‌ها به بازی کردن علاقمندیم. به خاطر همین است که در سال‌های اخیر، استفاده از عناصر بازی در حوزه‌های مختلفی از جمله آموزش، تبلیغات و کسب‌وکار حسابی پرطرفدار شده. از ایده‌دان نیز می‌توان به صورتی بازی‌وار استفاده کرد تا بچه‌ها لذت بیشتری از نوشتن ببرند. امکان‌های بی‌نهایتی برای بازی‌وار کردن ایده‌دان وجود دارد که در اینجا تنها یکی از آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
از قبل، یک قطعه موسیقی بی‌کلام سی ثانیه‌ای انتخاب کنید. نوارهای ادامه بده را توی ایده‌دان بریزید و از همه‌ی افراد بخواهید با چشم‌های بسته، یکی را انتخاب کنند و از شیشه بیرون بکشند. بعد، به آن‌ها بگویید سی ثانیه، یعنی تا انتهای موسیقی، فرصت دارند تا جمله‌ی روی نوارشان را ادامه بدهند. توضیح دهید که لازم نیست داستان را کامل کنند. بعد از سی ثانیه، هر کس نوار ایده‌دان خود و متنی که نوشته را به نفر کناری می‌دهد و داستان‌نویسی جمعی ادامه پیدا می‌کند. در دفعات نخستی که این بازی را اجرا می‌کنید، این روند را حداقل تا 5 دقیقه، یعنی 10 دور سی ثانیه‌ای، ادامه دهید تا بچه‌ها به بازه‌های طولانی‌تر نگارش عادت کنند. کم‌کم می‌توانید بازه‌ی انجام بازی را طولانی‌تر و طولانی‌تر کنید. نهایتاً، نوشته‌های دسته‌جمعی بچه‌ها را دور هم بخوانید. از آن‌ها بپرسید نسبت به بخش‌هایی که خودشان نوشته‌اند چه احساسی دارند؟ نسبت به بخش‌هایی که دیگران نوشته‌اند چطور؟ آیا روند داستان‌ها با چیزی که در ذهن داشته‌اند مطابقت داشته؟
اگر به ترکیب بازی و آموزش علاقه دارید، به محصولات پرینت بگیر، بازی کن، یاد بگیر همدرس هم حتماً سر بزنید.
پیشنهاد می‌کنیم به اینستاگرام همدرس نیز سر بزنید و از محتوای متنوعی که بر روی آن قرار می‌دهیم بازدید کنید.
