چطور فرزندم را به مطالعه کردن علاقمند کنم؟
از ابتدای شروع به کار همدرس، یکی از پرتکرارترین سؤالاتی که از ما پرسیده می‌شد این بود:
«چی کار کنم فرزندم به کتاب خوندن علاقمند بشه؟»
علاقمند کردن بچه‌ها به مطالعه یکی از مهم‌ترین اهدافی است که ما برای همدرس تعیین کرده‌ایم. مطالعه کردن تأثیرات مثبت کوتاه‌مدت و بلندمدت زیادی دارد؛ از بالا بردن مهارت‌های زبانی کودکان گرفته، تا موفقیت کلی تحصیلی در دوره‌های مختلف.
برای همین، تصمیم گرفتیم اولین پست بلاگ همدرس را به این موضوع اختصاص دهیم.
اما پیش از هرچیز، سؤال مهم‌تری هست که باید بپرسیم:
چرا بعضی از بچه‌ها خواندن را دوست ندارند؟
بهتر است قبل از گشتن به دنبال راهکار، علت علاقه نداشتن فرزندتان به خواندن را کشف کنید. دو پاسخ احتمالی برای این سؤال را برایتان آورده‌ایم:
1. مطالعه کردن کار سختی است!
اکثر افراد دوست ندارند اوقات فراغت خود را به کاری اختصاص دهند که برایشان سخت است. (این را احتمالاً خیلی از ما بزرگ‌ترها هم درک می‌کنیم.) بنابراین، اگر خواندن برای فرزند شما دشوار باشد، احتمال اینکه از مطالعه کردن فراری باشد بالاتر می‌رود؛ زیرا لذتی از این کار نمی‌برد.
اگر فرزند شما با خواندن مشکل دارد، بهترین کار این است که کشف کنید در چه بخشی از خواندن با ضعف روبه‌روست. آیا دایره لغات او محدود است؟ آیا کلمات را بخش‌بخش می‌خواند و در روان‌خوانی مشکل دارد؟ حتی ممکن است او با چالش جدی‌تری مانند خوانش‌پریشی روبه‌رو باشد.
با پیدا کردن مشکل اصلی، راه حل هم ساده‌تر پیدا می‌شود.
ما در همدرس، تلاش می‌کنیم در پرورش مهارت‌های چهارگانه‌ی زبانی (خواندن، نوشتن، گفتن و شنیدن) به فرزندان شما کمک کنیم.
2. مطالعه کردن حوصله‌سربر است!
بعضی از بچه‌ها در خواندن مشکلی ندارند، اما این کار برایشان جذاب هم نیست. شاید مشکل اینجاست که این افراد هنوز چیز خواندنی‌ای پیدا نکرده‌اند که موضوعش جذبشان کند.
به این فکر کنید که فرزندتان چه چیزی را خیلی دوست دارد. تفریح اصلی او چیست؟ به ورزش خاصی علاقه دارد؟ حیوانات جذبش می‌کنند؟
اگر خواندنی‌هایی پیدا کنید که موضوعشان برای فرزندتان جذاب باشد، کم‌کم می‌توانید او را به خواندن هم علاقمندتر کنید.
یکی از اهداف اصلی ما در همدرس، جذاب کردن و لذت‌بخش کردن خواندن برای کودکان با علایق و سلیقه‌های مختلف است.
تا اینجا، تنها دو سناریوی احتمالی برای عدم علاقۀ فرزندتان به مطالعه را بررسی کردیم. برایمان بنویسید که شما به چه مسائلی برخورده‌اید؟ فرزندتان چرا به خواندن علاقه ندارد؟
در بخش بعدی این یادداشت، پنج راهکار عمومی برای علاقمند کردن بچه‌ها به مطالعه و کتابخوانی را به شما معرفی می‌کنیم.
راهکارهایی برای علاقمند کردن بچه‌ها به مطالعه
خودتان کتاب بخوانید!
بچه‌ها بیش از هرچیز عادت کتابخوانی را در خانه و در کنار خانوادۀ خود به دست می‌آورند. اگر خود شما زمانی را در روز به خواندن اختصاص ندهید، فرزند شما نیز به احتمال زیاد مطالعه را در برنامۀ روزانه‌اش قرار نمی‌دهد. پس پیش از هر توصیه‌ای، خودتان کتابی را به دست بگیرید و مشغول به مطالعه شوید.
زمان و مکان مناسبی برای مطالعه در نظر بگیرید.
گاهی اوقات، والدین آن‌قدر زمان فرزندانشان را با انواع و اقسام کلاس‌ها پر می‌کنند که زمانی برای فراغت و مطالعه باقی نمی‌ماند. بهتر است زمان فراغت بچه‌ها را به خودشان بسپارید. اگر شرایط را فراهم آورده باشید، خود آن‌ها به بهترین نحو از این زمان استفاده می‌کنند. علاوه بر این، می‌توانید زمان‌های مشترکی را برای مطالعه در خانه در نظر بگیرید. می‌توانید دور هم بنشینید و هرکس کتابی بخواند، یا حتی همه با هم بخش‌هایی از یک کتاب را هم‌خوانی کنید.
علاوه بر مسئله‌ی زمان، خوب است در طراحی فضای خانه‌ی خود، گوشه‌ی دنجی را به کتاب خواندن اختصاص دهید. لازم نیست فضای بزرگی باشد، تنها کافی است فضای زیبا و دل‌پذیری را فراهم بیاورید.
کتاب‌ها را جلوی چشم بگذارید.
هرچقدر کتاب‌ها و مجلات از دید دورتر باشند، کمتر احتمال دارد فرزندتان یا خود شما به سمت مطالعه بروید. بهتر است کتاب‌ها را در قفسه‌ای جلوی چشم و در سطح دید بچه‌ها قرار دهید. علاوه بر این، هر چند وقت یک بار محل قرارگیری کتاب‌ها را تغییر دهید تا کتاب‌های جدیدی جلوی چشم قرار بگیرند؛ درست مثل ویترین یک کتاب‌فروشی!
خاطرات کتابخوانی خود را ثبت کنید.
فرزندتان را تشویق کنید تا فهرست یا تقویمی از کتاب‌هایی که خوانده است داشته باشد. می‌توانید با هم، چالش‌هایی برای این فهرست طراحی کنید. مثلاً، قرار بگذارید در تقویم کتاب‌های هر ماه یک کتاب غیرداستانی هم وجود داشته باشد.
همچنین، می‌توانید از پلنر کتابخوانی رایگان همدرس برای کودکان و نوجوانان استفاده کنید. پلنر کتابخوانی را از اینجا دانلود کنید.
خواندن، بدون کتاب هم ممکن است! (زیرنویس فیلم، یادداشت روی یخچال، اطلاعات بازی فکری و…)
خیلی از افراد اصرار دارند فرزندشان حتماً کتاب بخواند. اما ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که همه جای آن، چیزهای خواندنی پیدا می‌شود! می‌توانید از فرصت‌های مختلف، برای تقویت مهارت خواندن فرزندتان استفاده کنید. به تدریج، کتاب خواندن هم برای او راحت‌تر خواهد شد.
چند مثال از این فرصت‌ها را در اینجا فهرست کرده‌ایم؛ اما این فهرست می‌تواند بیشتر از این‌ها ادامه‌دار شود…
- دفعۀ بعدی که خواستید با هم فیلمی ببینید، به جای نسخۀ دوبله‌شده از نسخۀ زیرنویس‌دار استفاده کنید.
- روی یخچال برای هم یادداشت بنویسید.
- از فرزندتان بخواهید راهنمای بازی فکری را بخواند و برای شما توضیح دهد.
- ……
شما چه پیشنهادهای دیگری دارید؟
در پست‌های بعدی همدرس، راهکارهای دیگری برای پرورش مهارت‌های چهارگانۀ زبانی را به شما معرفی خواهیم کرد. پیشنهاد می‌کنیم به صفحۀ اینستاگرام همدرس نیز رجوع کنید.
