Your cart is currently empty!
برچسب: کلاس فارسی
یادگیری با حرکات بدن: راهنمای انجام حرکات فیزیکی در کلاس درس
حرکات فیزیکی دانش آموزان در کلاس درس، در آنها احساس مشارکت ایجاد میکند. در واقع هر زمان از روز ممکن است دانش آموزان احساس خستگی، بی حالی یا کسالت کنند. ممکن است زمان برگزاری کلاس درس، صبح باشد و بچهها احساس خواب آلودگی داشته باشند یا بعد از ناهار باشد و بخواهند استراحت کنند. در هر صورت اگر بتوان آنها را به حرکت و فعالیت فیزیکی در کلاس تشویق کرد با حس و حال بهتری درس را متوجه میشوند.
تشویق بچهها به تحرک و بحث بیشتر در کلاس درس میتواند حس اجتماعی بودن را در آنها بیدار کند. برخاستن دانش آموزان از روی صندلیهایشان ممکن است برای برخی از معلمان ترسناک و اوج بی نظمی باشد. اما استراتژیهای زیادی وجود دارد که به کمک آنها میتوان هم نظم را برقرار کرد و هم دانش آموزان را به مشارکت در کلاس دعوت نمود. این استراتژیها قابلیت اجرایی بالایی دارد و به راحتی میتواند کلاس درس را به یک محیط پر جنب و جوش و در عین حال منظم تبدیل کند.
تقسیم کلاس به چهار گروه مختلف
قبل از درس دادن یک مطلب جدید، چند گزاره قابل بحث و مرتبط با آنچه قرار است تدریس کنید، ارائه دهید. سپس، کلاس درس را به چهار گروه مختلف تقسیم کنید. گروهها میتواند شامل کاملاً موافق، موافق، مخالف و کاملاً مخالف باشد. شما میتوانید هر گوشه از کلاس را یک برچسب بزنید و از بچهها بخواهید در گوشه ای که مد نظر دارند بنشینند.
بدین ترتیب بچهها از سر جای خود بلند شده و در عین حال نظر خود را در مورد بحث مطرح میکنند. از طرفی خیلی زود در مکان مشخصی مینشینند و نظم در کلاس برقرار میشود. مزیت دیگری که این استراتژی حرکات فیزیکی دانش آموزان در کلاس درس دارد، قرار گرفتن افراد هم نظر در مورد یک موضوع در نزدیکی هم است.
سپس 2 تا 4 دقیقه به بچهها زمان دهید که با هم در مورد موضوع بحث کنند. از هر گروه بخواهید یک نماینده برای خود انتخاب کنند تا با نمایندگان دیگر گروهها وارد بحث شود. بدین ترتیب مهارتهای گفتاری و شنیداری دانش آموزان نیز تقویت میشود.
راه رفتن در کلاس
راه رفتن در کلاس یک استراتژی رایج برای درس دادن است. این استراتژی دانش آموزان را وادار میکند در کلاس قدم بزنند و مطالب مختلف نمایش داده شده روی میز یا دیوار را تفسیر یا تجزیه و تحلیل کنند. دانش آموزان میتوانند تصاویر را مشاهده کرده، در مورد آنها وارد بحث شده و روی آنها فکر کنند.
راه رفتن در کلاس، دانش آموزان را از روی صندلی خود بلند میکند و باعث میشود با محتوا درگیر شوند. این فعالیت به شما امکان میدهد تا دانش آموز در معرض دید بیشتری قرار بگیرد. در نتیجه راهی عالی برای تدریس یک موضوع یا واداشتن دانش آموزان به کاوش عمیقتر است.
بسته به اندازه کلاس میتوانید تعداد مشخصی از تصاویر مرتبط با موضوع را در قسمتهای مختلف کلاس قرار دهید و به یک یا تعداد بیشتری از دانشآموزان اجازه دهید به سراغ اثر مورد نظر بروند و حتی نظراتشان را روی کاغذ بنویسند تا بعداً آنها را مرور کنید.
یکی از بازیهایی که میتواند راه رفتن را در کلاس تشویق کند، بازی بینگوی یخشکن است. بینگو را میتوانید از اینجا دانلود کنید.
تابلوهای بحث خاموش
راه دیگر برای افزایش تحرک و همکاری دانش آموزان با معلم از طریق تابلوهای بحث خاموش است. در اطراف کلاس کاغذهایی را که روی هر کدام یک سوال نوشته شده بچسبانید. سوالات باید مرتبط با موضوعی باشد که در حال تدریس آن هستید. در این استراتژی حرکات فیزیکی دانش آموزان در کلاس درس از دانش آموزان بخواهید در سکوت قدم بزنند و پاسخهای خود را روی کاغذها بنویسند. آنها میتوانند آزادانه در کلاس راه بروند و روی هر کاغذ بیش از یکبار بنویسند.
بدین ترتیب دانش آموزان میتوانند یک نقشه ذهنی مشترک با همسالان خود ایجاد کنند. آنها میتوانند اظهارات یکدیگر را متوجه شوند و از هم سوال بپرسند یا به ایدههای همدیگر پاسخ دهند. این فعالیت به ویژه برای دانشآموزانی که اعتماد به نفس کافی برای به اشتراک گذاشتن نظرات خود در کلاس را ندارند بسیار مفید است.
بحث همراه با پخش موسیقی
این فعالیت میتواند به عنوان راهی برای بحث بیشتر درباره یک موضوع در کلاس درس استفاده شود. به این صورت که در حین پخش موسیقی، دانش آموزان در کلاس قدم میزنند. هنگامی که موسیقی متوقف میشود، آنها نزدیک ترین فرد به خود را پیدا میکنند. از وی سوالی میپرسند و بدین ترتیب میتواند مطلبی مرتبط با موضوع کلاس را با هم بررسی کنند.
از طرفی میتوانید قبل از شروع پخش موسیقی یک سوال واحد را از همه بپرسید و در ادامه به دانش آموزان فرصت فکر کردن دهید. با پخش موسیقی هر گونه اضطرابی که دانش آموزان ممکن است در مورد صحبت کردن با دیگران داشته باشند کاهش مییابد.
این یک فعالیت سرگرم کننده برای تشویق دانش آموزان به حرکت و معاشرت با دیگران در کلاس است. همچنین احساس ترس دانش آموزی که نیاز به یافتن شریکی برای انجام تکلیف خود دارد را از بین میبرد.
این چهار فعالیت که شامل حرکات فیزیکی دانش آموزان در کلاس درس است راههای ساده و آسانی برای افزایش تعامل دانش آموزان با یکدیگر است. حرکت و صحبت کردن دانش آموزان در کلاس مهارتهای اجتماعی و سخنرانی در جمع را در آنها ایجاد میکند. از طرفی باعث ایجاد سرگرمی در محیط یادگیری میشود و فراگیران را توانمند و درگیر میکند.
چند نمونه از مطالعات انجام شده در مورد حرکات فیزیکی دانش آموزان در کلاس درس
حرکت دانش آموزان در کلاس به آنها انگیزه میدهد و حس کسالت و خواب آلودگی را از آنها دور میکند. مطالعات مختلفی در این باره انجام شده است. همه این مطالعات نشان میدهند که تحرک در کلاس به دانش آموزان کمک میکند در عین حال که از کلاس لذت میبرند، مطالب را به خاطر بسپارند. دو نمونه از این مطالعات در زیر آمده است.
- پژوهشی در سال 2022 در مورد یادگیری تجسم یافته در کودکانی که در حین یادگیری صداهای حروف الفبا، حرکت میکنند.
- پژوهشی در سال 2021 در مورد اینکه آیا ترکیب بسکتبال با ریاضی میتواند انگیزه دانش آموزان را بهبود بخشد یا خیر
اگر فرصت برای فعالیت فیزیکی دانش آموزان در کلاس فراهم شود، بیش از اینکه به فکر بینظمی باشند به دنبال مشارکت در کلاس خواهند بود.
کلمه کلیدی: حرکات فیزیکی دانش آموزان در کلاس درس
11 فعالیت برای آموزش واژگان جدید در متوسطهی اول
دانشآموزان متوسطهی اول از دانش واژگانی گستردهای برخوردارند. بسیاری از آنها با مطالعه، برقراری ارتباطات کلامی و تجربیات آموزشی قبلی، به دانش خود عمق بخشیدهاند و دایرهی واژگان وسیعی دارند. اما برخی از دانشآموزان نیز هستند که مهارتهای واژگانی لازم برای درک محتوای متناسب با ردهی سنی خود را ندارند.
آموزش تکمیلی در بخش واژگان به نفع تمام دانشآموزان است. توانایی استفاده و درک مؤثر کلمات باعث افزایش و بهبود مهارتهای ارتباطی نوشتاری و کلامی، درک مطلب و تفکر انتقادی میشود. هرچند معمولترین روش برای یادگیری واژگان استفاده از فلشکارتهاست، که البته در حفظ کردن کلمات مؤثرند، باید گفت روشهای یادگیری واژگان که دانشآموزان را به برقراری ارتباط، استفادهی عملی و خلق کردن تشویق کنند، نیز بسیار کارآمد هستند.
پس از گنجاندن چند مورد از این روشها و فعالیتها در برنامههای منظمی که برای تدریس واژگان دارم، متوجه شدم که دانشآموزان پس از انجام این فعالیتها نه تنها معنی کلمات را به خاطر میسپارند، بلکه میتوانند آنها را با اطمینان بیشتری در نوشتهها و مکالمات خود نیز بگنجانند و بسته به محتوای حرف خود، از آنها استفاده کنند. هرچند من از این استراتژیها در کلاس انگلیسی استفاده کردهام، بسیاری از آنها برای سایر حوزههای محتوایی نیز کاربرد دارند و در کل به گسترش دایرهی واژگان کودکان و نوجوانان کمک میکنند.
استراتژیهایی برای تدریس واژگان جدید و پرورش دایرهی واژگان
1. کلمات تصویری:
از دانشآموزان بخواهید برای هر کلمه تصویری درست کنند. آنها را تشویق کنید تا تصویری بسازند که برایشان معنا داشته باشد و نه تنها به آنها در به خاطر سپردن کلمه کمک کند، بلکه کمک کند که شخصاً با آن کلمه ارتباطی برقرار کنند.
من معمولاً کاربرگهایی درست میکنم که در آنها 8 مربع وجود دارد. بالای هر مربع یک کلمه نوشته شده و دانشآموزان باید تصاویرشان را در مربع زیر هر کلمه طراحی کنند.
2. حدس کلمه:
به هر دانشآموز یک کلمه داده میشود. سپس، هر فرد یک پاورپوینت درست میکند از کلمات، عبارات و تصاویری که با کلمهی شخصیشان ارتباط دارند. نهایتاً همهی پاورپوینتها را در کنار هم جمع میکنیم و دانشآموزان بر اساس سرنخهایی که همکلاسیهایشان ایجاد کردهاند، سعی میکنند کلمات مربوط را حدس بزنند.
هرچند میتوان این فعالیت را به شکل کلاسی انجام داد، در صورت انجام آن به صورت گروهی دانشآموزان بیشتری این فرصت را خواهند داشت تا در آن مشارکت کنند. از دانشآموزان بخواهید که تعاریف مستقیم کلمات را در پاورپوینتشان قرار ندهند، بلکه سعی کنند سرنخهایی بدهند که با کلمهشان ارتباط داشته باشد و راههایی خلاقانه برای نشان دادن کلمه به همکلاسیهایشان پیدا کنند.
(همدرس: بازی جذاب دیگری که به این فعالیت شبیه است، بازی زبانبسته یا تابو است. در این بازی نیز افراد باید کلماتی را حدس بزنند. بازی زبانبسته باعث پرورش دایرهی واژگان کودکان و نوجوانان و تقویت شبکههای واژگانی میشود. اگر دوست دارید دربارهی بازی زبانبسته بیشتر بدانید و نسخهی قابل پرینت آن را تهیه کنید، به این لینک سر بزنید: بازی زبانبسته)
3. کلمهآموز:
به هر دانشآموز یک کلمه میدهیم. دانشآموز باید پاورپوینتی درست کند شامل کلمه، معنی، مترادفها، متضادها، تصویر مرتبط، ریشهی کلمه، نوع کلمه، کلمه در جمله و هر چیز دیگری را که فکر میکند برای یادگیری کلمه مفید باشد. سپس، دانشآموزان به ترتیب کلمات خودشان را به کلاس آموزش میدهند.
در پایان فعالیت، همهی دانشآموزان اسلایدهای خود را در یک پاورپوینت مشترک قرار میدهند تا بعداً بتوان به آن رجوع کرد.
4. جملهسازی با سرنخها:
در این فعالیت، دانشآموزان جملهسازی میکنند اما به جای هر یک از کلمات توی جمله، از یک سرنخ استفاده میکنند. سرنج میتواند معنی کلمه، مثالی از آن، و مترادف یا متضاد آن باشد.
5. نوشتن آزاد:
دانش آموزان در مورد موضوعی که خودشان انتخاب کردهاند می نویسند و سعی می کنند تا حد امکان، واژگان جدید را در نوشتهشان به کار ببرند. دانشآموزان را تشویق کنید تا اول کلماتی را در نوشتهشان بگنجانند که قبلاً یاد گرفتهاند. بعد، به دفتر واژگان خود رجوع کنندو کلماتی را به نوشتهشان اضافه کنند که تازه در حال یادگیری آنها هستند.
6. نمودار ارتباطات:
دانشآموزان ابتدا یکی از کلمات جدید را روی یک کاغذ سفید بزرگ مینویسند. سپس، کلمهی جدید دیگری را پیدا میکنند که بتوانند آن را به کلمهی اول پیوند دهند. آن کلمه را روی برگه مینویسند، خطی میان دو کلمه میکشیند و روی این خط، چگونگی ارتباط داشتن دو کلمه را مینویسند یا ترسیم میکنند.
سپس، باز هم کلمات جدیدی به برگه اضافه میکنند و میان کلمات جدید و کلمات قبلی پیوند برقرار میکنند. این تمرین تا زمانی ادامه پیدا میکند که دانشآموزان از تمام کلمات لیست واژگان جدید استفاده کرده باشند.
7. داستان دستهجمعی:
دانشآموزان را به صورت دایرهای بنشانید و به آنها فهرستی بدهید از تمام واژگان جدیدی که باید یاد بگیرند. فرد اول شروع به نوشتن داستانی میکند. او باید در جملهای که مینویسد، یکی از کلمات فهرست واژگان جدید را به کار ببرد و سپس آن کلمه را از لیست خط بزند. سپس، برگهی داستان و فهرست کلمات را به نفر سمت راستی خود بدهد. تمامی نفرات به همین ترتیب داستان را ادامه میدهند. این کار تا زمانی ادامه مییابد که همهی کلمات از لیست خط خورده باشند.
8. کمک گرفتن از معلمان دیگر:
واژگانی را که تدریس میکنید با سایر معلمان دانشآموزهایتان به اشتراک بگذارید و از آنها بپرسید که آیا میتوانند در صورت امکان از این واژگان در کلاس خود یا در گفتگو با دانشآموزان استفاده کنند.
اگر مایل بودند، هر هفته چند کلمه به معلمها بدهید. به دانشآموزان خود بگویید که به دنبال واژگان تدریسشدهی جدید در سایر کلاس ها باشند و ببینند چه کسی زودتر آنها را میشنود. دانش آموزان کلمات را وقتی در کانتکست دیگری بشنوند به خاطر خواهند سپرد. علاوه بر این، ممکن است این کار باعث شود در همهی کلاسها به معلمشان بهتر گوش بدهند تا کلمات جدید را پیدا کنند.
9. نقشهی مفهومی (کانسپت مپ):
برای کلمات چالشبرانگیز، از دانشآموزان بخواهید یک نقشهی مفهومی ایجاد کنند و هر چیزی را که در مورد آن کلمه و نحوهی استفاده از آن میدانند، در آن بنویسند؛ مثلاً معنای کلمه، مترادف، متضاد، تصویر، ریشه کلمه، نوع کلمه، کلمه در جمله، معناهای غلطانداز (چیزهایی که به نظر میرسد معنای این کلمه باشند، اما نیستند) و هر چیز دیگری که دانشآموزان فکر میکنند برای خودشان و همکلاسیهایشان مفید است.
10. پانتومیم:
دانشآموزان در کلاس کلمات جدید را پانتومیم اجرا کنند و حدس بزنند.
11. بداهه با واژگان:
دانشآموزان را به گروههای کوچک تقسیم کنید و به هر گروه یک ظرف حاوی کاغذهای کوچکی بدهید که روی آنها کلمات نوشته شده. دانشآموزان به نوبت کلمات را از ظرف بیرون میکشند و سعی میکنند با استفاده از آن کلمه، بداهه دربارهی چیزی حرف بزنند.
این فعالیتهای واژگانی برای دانشآموزان جذاب هستند و به آنها کمک میکنند تا کلمات را از آن خود کنند و به دایرهی واژگانشان بیفزایند. هر چه کودکان و نوجوانان بیشتر در مورد کلمات به صورت نقادانه و خلاقانه فکر کنند و از آنها در نوشتههایشان و در ارتباط با همسالان استفاده کنند، درک عمیقتری از کلمات پیدا میکنند. این به آنها کمک میکند تا از حفظ کردن صرف کلمات فراتر بروند، کلمات را بفهمند و از کلمات برای بیان ایدههای خود استفاده کنند.
ترجمه (همراه با تغییر و تعدیل) از مقالهی Tips for Improving Vocabulary Instruction in Middle School
نوشتهی کیسی شورت
30 نوامبر 2023
استفاده از پلنر برای کتابخوانی چه فوایدی دارد؟
در جامعه امروزی، اهمیت کتابخوانی و تربیت کودک و نوجوان کتابخوان نیاز به توضیح ندارد. این مقاله به بررسی فواید استفاده از پلنر برای کتابخوانی میپردازد. یکی از راههایی که میتواند به پرورش شوق به مطالعه و خواندن در کودکان و نوجوانان کمک کند، استفاده از یک پلنر کتابخوانی است. پلنر کتابخوانی ، ابزاری است که به کودکان و نوجوانان کمک میکند تا بتوانند برنامه کتابخوانی خود را بر حسب زمان و محتوای کتاب تنظیم کنند. در این مقاله، به بررسی فواید استفاده از یک پلنر کتابخوانی خواهیم پرداخت و نحوه کاربرد آن را در جهت تشویق کودک و نوجوان به کتابخوانی توضیح خواهیم داد. هدف اصلی ما این است تا نشان دهیم چگونه میتوان با استفاده از یک پلنر کتابخوانی، شوق خواندن را در کودکان و نوجوانان افزایش داد.
اهمیت پرورش عادت کتابخوانی در کودکان و نوجوانان
پرورش عادت کتابخوانی در کودکان و نوجوانان، امری حیاتی و اساسی است و از جنبههای مختلف، به کودکان و نوجوانان و همچنین کل جامعه کمک میکند.
کتابخوانی و تاثیر آن بر خلاقیت
کتابخوانی یکی از راههای موثر برای تقویت خلاقیت است. وقتی کتاب میخوانیم، در واقع داستانها و ایدههای جدید را میخوانیم که میتواند به ما کمک کند تا به طرق جدید و متفاوتی به مسائل نگاه کنیم. این یک راه عالی برای تقویت تفکر خلاق و توانایی حل مساله است.
کتابخوانی و تاثیر آن بر پرورش تفکر انتقادی
کتابخوانی به پرورش تفکر انتقادی در کودکان و نوجوانان کمک میکند و آنان را برای مواجهه با جهان پیرامون خود آماده میسازد.
معرفی پلنر کتابخوانی و نحوه استفاده از آن
پلنر کتابخوانی ، ابزاری است که به یک فرد کمک میکند تا با برنامهای مشخص، روند کتابخوانی خود را به ییش ببرد. با استفاده از یک پلنر کتابخوانی شخصی، میتوانید فهرست همه کتابهایی که میخواهید بخوانید را در یک مکان جمعآوری کنید، برنامهریزی برای زمان مطالعه یک کتاب خاص را انجام دهید، و حتی یادداشتهایی از مطالعات خود بردارید.
تعریف و مفهوم پلنر کتابخوانی
پلنر کتابخوانی در واقع یک ابزار برنامهریزی است که به یک فرد کمک میکند تا برنامه کتابخوانی خود را بر اساس زمان، نوع کتاب و سایر عوامل مرتبط، برنامهریزی کند. این ابزار میتواند به صورت چاپی یا دیجیتال باشد. برخی از ویژگیهای کلیدی یک پلنر کتابخوانی عبارتند از: فهرست کتابها، جدول زمانی برای مطالعه، و بخشی برای یادداشتبرداری از نکات کلیدی یا فکرهای شخصی در حین مطالعه.
چگونگی استفاده از پلنر کتابخوانی
برای استفاده از پلنر کتابخوانی ، ابتدا باید یک فهرست از کتابهایی که قصد خواندن آنها را دارید ایجاد کنید. سپس، بر اساس زمانی که میتوانید برای مطالعه اختصاص دهید، زمان خواندن هر کتاب را برنامهریزی کنید. در طول مطالعه، میتوانید از بخش یادداشت پلنر برای ثبت نکات کلیدی، افکار خود و حتی سوالاتی که ممکن است در ذهن شما پیش بیاید، استفاده کنید.
کاربرد پلنر کتابخوانی در پرورش کودک و نوجوان کتابخوان
پلنر کتابخوانی میتواند ابزاری بسیار مفید در تربیت کودک و نوجوان کتابخوان باشد. از طریق استفاده از پلنر، کودکان و نوجوانان میتوانند یاد بگیرند چگونه زمان خود را برای مطالعه برنامهریزی کنند، چگونه به نکات مهم در کتابها توجه کنند و چگونه افکار و احساسات خود را در مورد کتابهایی که خواندهاند، بیان کنند. این میتواند به توسعه مهارتهای خواندن، فهم و تفکر انتقادی کودکان و نوجوانان کمک کند.
پلنر کتابخوانی و پرورش شوق به مطالعه و خواندن در کودکان و نوجوانان
پلنر کتابخوانی ابزاری است که میتواند به کودکان و نوجوانان کمک کند تا علاقه خود را به خواندن افزایش دهند و از مطالعه لذت ببرند. این ابزار ساده و اما بسیار موثر میتواند نقش تعیین کنندهای در تربیت فرزندانی با شوق کتابخوانی ایفا کند.
راههای استفاده از پلنر برای افزایش شوق کتابخوانی
پلنر کتابخوانی را میتوان به عنوان یک برنامهریزی سیستماتیک برای مطالعه استفاده کرد. اولین گام، انتخاب کتابهای مناسب برای سطح سنی و علاقمندی فرزندان است. سپس، زمانهای مناسب روز را برای مطالعه برنامهریزی کنید و از فرزند خود بخواهید که این زمانها را در پلنر خود ثبت کند. این کار به فرزند کمک میکند تا برنامه مطالعه خود را به صورت منظم و مداوم ادامه دهد و از خواندن لذت ببرد.
پلنر کتابخوانی همدرس فهرستی از چالشهای مرتبط با کتاب را برای کودکان فراهم آورده تا شوق خواندن را در آنها تقویت کند و در عین حال، لذت برنامهریزی برای مسیر خواندن را به آنها بچشاند.
نقش پلنر کتابخوانی در تنظیم برنامه مطالعه
پلنر کتابخوانی نقش مهمیدر تنظیم برنامه مطالعه دارد. با استفاده از این ابزار، فرزندان میتوانند از پیش برنامه برای مطالعه خود را تعیین کنند و به تدریج عادت کتابخوانی را در خود تربیت کنند.
پلنر کتابخوانی همچنین میتواند به آنها کمک کند تا بهتر بفهمند چه کتابهایی را ترجیح میدهند و چه زمانی برای خواندن آنها مناسبتر است. این فرآیند به آنها کمک میکند تا با استفاده از زمان خود به بهترین شکل ممکن، از خواندن کتاب لذت ببرند و به تدریج عادت کتابخوانی را جزئی از زندگی روزمره خود کنند.
به کارگیری پلنر کتابخوانی در خانه و مدرسه
پلنر کتابخوانی ابزاری است که میتواند به بهبود مهارتهای خواندن و فهم مطلب در خانه و مدرسه کمک کند. این ابزار برای برنامهریزی خواندن کتاب ها، تعیین سرعت مطالعه و رصد پیشرفتهای کتابخوانی استفاده میشود.
نقش خانواده در استفاده از پلنر کتابخوانی
خانواده میتواند نقش بسیار مهمیدر استفاده از پلنر کتابخوانی بازی کند. والدین میتوانند با استفاده از این ابزار، به کودکان خود کمک کنند تا برنامهریزی بهتری برای خواندن کتابهایشان داشته باشند. این کمک میتواند به شکلهای مختلفی باشد، از جمله تعیین زمان مناسب برای خواندن، انتخاب کتابهای مناسب بر اساس سطح سختی و تنوع موضوعی و همچنین پیگیری پیشرفتهای کتابخوانی کودکان.
پلنر کتابخوانی و نقش آن در مدرسه
در مدرسه، پلنر کتابخوانی میتواند به معلمان کمک کند تا برنامه مطالعه دانش آموزان را به بهترین شکل ممکن برنامهریزی کنند. معلمان میتوانند با استفاده از این ابزار، سرعت خواندن دانش آموزان را سنجیده و بر اساس آن به آنها کتابهای مناسب پیشنهاد دهند. همچنین، پلنر کتابخوانی میتواند به عنوان ابزاری برای رصد و سنجش پیشرفت دانش آموزان در خواندن و فهم مطلب استفاده شود.
اگر میخواهید به صورت جمعی در کلاس از پلنر کتابخوانی استفاده کنید، پیشنهاد میکنیم پلنر کتابخوانی همدرس را به تعداد اعضای کلاس پرینت گرفته و به شکل دستهجمعی، چالشهای کتابخوانی آن را انجام دهید.
نتیجه گیری
در پایان این مقاله، میتوان گفت که پرورش عادت کتابخوانی در کودکان و نوجوانان از اهمیت بسزایی برخوردار است و استفاده از پلنر کتابخوانی میتواند در این مسیر بسیار مفید واقع شود. این ابزار با برنامهریزی مناسب برای خواندن کتابها، نه تنها فرآیند کتابخوانی را سادهتر میکند، بلکه سطح علاقه و انگیزه برای خواندن را نیز افزایش میدهد. پلنر کتابخوانی با تشویق کودکان و نوجوانان به خواندن و یادگیری بیشتر، مهارتهای خواندن و فهم مطلب آنها را ارتقا میدهد و به آنها کمک میکند تا عادت مطالعه را جزئی از زندگی روزمره خود قرار دهند. همچنین، استفاده از این ابزار میتواند در مدارس نیز موثر باشد و به معلمان کمک کند تا برنامه مطالعاتی دانشآموزان را به شکلی منظم و مرتبتر برنامهریزی کنند. پلنر کتابخوانی، ابزاری بسیار ارزشمند و کاربردی است که با استفاده از آن میتوانیم به تربیت نسلی کتابخوان، معطوف به یادگیری و علاقمند به افزایش دانش خود بپردازیم.
اگر به دریافت فایل رایگان پلنر کتابخوانی همدرس علاقمندید، میتوانید به این دو لینک رجوع کنید:
کتابخوان ماجراجو: پلنر کتابخوانی کودک و نوجوان
پلنر کتابخوانی عیدانهی نوروز
همهی بازیهای رومیزی که میتوانید در کلاس فارسی و نگارش از آنها استفاده کنید! (فهرست جامع بازیهای رومیزی – آخرین بهروزرسانی: اسفند 1402)
استفاده از بازیها در کلاسهای فارسی باعث بهبود محیط یادگیری میشود. این رویکرد نه تنها جذابیت کلاس را افزایش میدهد و فرصتی برای آموزش غیرمستقیم زبان و ادبیات فارسی فراهم میآورد، بلکه مزایای آموزشی دیگری نیز دارد. یکی از مهمترین مزایا، تقویت مهارتهای ارتباطی و اجتماعی در دانشآموزان است. بازیها معمولاً به صورت گروهی یا تیمی اجرا میشوند که باعث تعامل بیشتر و همکاری درون کلاس میشود. علاوه بر این، بازیها اغلب باعث میشوند دانشآموزان احساس کنند به کلاس و فرآیند یادگیری خود تعلق دارند، زیرا تجربهی مثبت و سرگرمکنندهی بازی باعث افزایش انگیزه و تعهد به یادگیری میشود.
در این مطلب، همهی بازیهای رومیزی را که میتوان توی کلاس یا جمعهای مختلف، برای پرورش مهارتهای زبان و ادبیات فارسی، انجام داد معرفی کردهایم. بازیها به دو بخش تقسیم شدهاند: بازیهایی که به پرورش مهارتهای چهارگانهی زبانی (خواندن، نوشتن، شنیدن، بیان کردن) مربوط میشوند، و بازیهایی که بر مبنای آثار ادبی (ادبیات کهن فارسی، ادبیات کودک و نوجوان و…) طراحی شدهاند. این فهرست مرتباً به روز میشود و ما جدیدترین بازیهایی را که تجربه کردهایم به آن اضافه میکنیم. پس حتماً هرچند وقت یک بار دوباره به این صفحه سر بزنید.
چند نکتهی مهم قبل از معرفی بازیها:
- قبل از انجام هرکدام از این بازیها در کلاس فارسی و نگارش یا با جمع کودکان و نوجوانان، حتماً خودتان بازی را امتحان کنید تا مطمئن شوید که برای گروه کودک و نوجوانی که در نظر دارید مناسب است. ما این بازیها را با جمعهای مختلفی امتحان کردهایم و باید بگوییم نمیتوان همهی آنها را با همهی گروهها بازی کرد. نهایتاً این بینش شما به عنوان تسهیلگر یا معلم است که تعیین میکند میتوانید از هرکدام از این بازیها در کلاس درس و در جمع کودکان و نوجوانان استفاده کنید یا خیر!
- قرار گرفتن یک بازی در این فهرست به این معنا نیست که ما تماماً آن را تأیید میکنیم. این فهرست منبع جامعی است برای بازیهای رومیزی که میتوان در کلاس فارسی و نگارش از آنها استفاده کرد. بنابراین، بازیهای باکیفیت و بازیهایی که کیفیت پایینتری دارند همگی در این فهرست در کنار هم آمدهاند. با این حال، برای مشخص کردن بازیهای باکیفیتتر، از نشان ستاره در کنار این بازیها استفاده کردهایم.
- لازم نیست همیشه بازیهای جدید بخرید. بعضی بازیها هستند که، مثل لگو، به خاطر انتزاعیتر بودن یا تماتیک نبودنشان، قابلیت بینهایت تکرارپذیری را دارند. مثلاً، از بازی مکعب قصهگویی میتوانید به دهها شکل مختلف استفاده کنید. پس قبل از تهیهی یک بازی جدید، ببینید چطور میتوانید با یک بازی، چندین نوع بازی اختراع کنید.
- بازیهایی که در این یادداشت معرفی کردهایم همه در ایران نیز تولید شدهاند. بازیهای خارجی زیادی هستند که میتوان از آنها ایده گرفت و در کلاس استفاده کرد، با این حال در اینجا تمرکز ما فقط بر روی بازیهایی بوده است که بتوانید آنها را در بازار ایران تهیه کنید.
بازیهای مناسب برای پرورش مهارتهای چهارگانهی زبانی در کلاس فارسی و نگارش
ما فکر میکنیم چهار دسته از بازیها هستند که برای پرورش مهارتهای چهارگانهی زبانی به کار میآیند:
- بازیهای نقش مخفی
- بازیهای کلمهمحور
- بازیهای راهنماییمحور
- بازیهای نقشآفرینی (رول پلی) و سخنورانه
1. بازیهای نقش مخفی
توی این بازیها، معمولاً همه یا تعدادی از بازیکنان نقشهایی دارند که بقیه از آن بیخبرند. افراد باید بدون لو رفتن نقششان، کارهایی را در بازی انجام دهند. معروفترین بازی نقش مخفی بازی مافیاست. با این حال، اگر از مافیا خوشتان نمیآید، بهتر است کلاً بیخیال بازیهای نقش مخفی نشوید؛ چون هریک از این بازیها فضا و حالوهوای متفاوتی دارد که ممکن است برایتان جالبتر از مافیا باشد. اما چرا میگوییم بازیهای نقش مخفی برای پرورش مهارتهای زبانی مناسبند؟
اولاً، در بسیاری از بازیهای نقش مخفی، بازیکنان با استدلال کلامی سر و کار دارند. آنها باید دیگران را دربارهی نقش خود قانع کنند و علاوه بر این، از استدلال کلامی برای مشخص کردن نقش دیگر بازیکنان استفاده کنند. این فرصتی عالی برای تمرین مهارتهای مربوط به بیان کردن، از جمله روانی کلام، استدلال، اقناع و فن بیان، است. دوماً، در تعدادی از بازیهای نقش مخفی که در اینجا نیز معرفیشان کردهایم، بازیکنان با «کلمات» مخفی سر و کار دارند. مثلاً، باید کلمهای را حدس بزنند. این بازیها به پرورش دایرهی واژگان، دقت واژگان و شبکههای واژگانی کمک میکنند.
این فهرست بازیهای نقش مخفیایست که میتوانید برای پرورش مهارتهای زبانی در کلاس فارسی و نگارش از آنها استفاده کنید:
(توضیح و معرفی هر بازی به زودی به این یادداشت اضافه میشود.)
- دیتکتیو کلاب
- اسپای فال
- ددان
- ورووردز
- راز هیلتر
- استوژیت
- دیوان
- آفتابپرست
2. بازیهای کلمهمحور
در بازیهای کلمهمحور، همانطور که از اسمش پیداست، بازیکنان با کلمه سر و کار دارند. این بازیها بسته به مکانیسمهایی که دارند، میتوانند باعث پرورش وسعت و دقت دایرهی واژگان، بهبود املا و درستنویسی و پرورش دایرهی کلمات دیداری در کودکان و نوجوانان شوند.
این فهرست بازیهای نقش کلمهمحوری است که میتوانید برای پرورش مهارتهای زبانی در کلاس فارسی و نگارش از آنها استفاده کنید:
(توضیح و معرفی هر بازی به زودی به این یادداشت اضافه میشود.)
- زبانبسته (Taboo) (برای دانلود بازی زبانبسته (تابو)، روی لینک کلیک کنید.)
- موزچین (Bananagrams) (برای دانلود بازی کلمهسازی موزچین، روی لینک کلیک کنید.)
- اسم کارتیل
- آمیرزا
- اسکرابل
- بگرد و پیدا کن الفبایی (برای دانلود بازی الفبایی بگرد و پیدا کن، روی لینک کلیک کنید.)
کاربرگ تمرین نشانه ز 3. بازیهای راهنماییمحور
در بازیهای راهنماییمحور، بازیکنان باید به کمک راهنماییهای کلامی یا متنی، چیزی را کشف کنند. گاهی این راهنمایی از سمت بازیکن یا بازیکنان دیگر است (مثل بازی بیست سؤالی) و گاهی نیز در خودِ بازی، راهنماییها نیز آمده (مثلاً در پروندههای معمایی-کارآگاهی). این بازیها هم توانایی خواندن دقیق و استدلالی و هم توانایی بیان دقیق کلامی یا نوشتاری را تقویت میکنند.
این فهرست بازیهای نقش راهنماییمحوری است که میتوانید برای پرورش مهارتهای زبانی در کلاس فارسی و نگارش از آنها استفاده کنید:
(توضیح و معرفی هر بازی به زودی به این یادداشت اضافه میشود.)
- کدنیمز
- دیکریپتو
- کارتومیم
- پروندههای معمایی-کارآگاهی
4. بازیهای نقشآفرینی و سخنورانه
بازیهای نقشآفرینی، که در فضای بازیهای رومیزی ایران کمتر دیده شدهاند، بازیهایی هستند که در آنها بازیکنان هدایت و کنترل یک یا چند شخصیت را در یک موقعیت روایی در دست میگیرند؛ مشابه آنچه در بعضی بازیهای ویدیویی میبینیم. معمولاً این بازیها به یک گیممستر یا بازیگَردان احتیاج دارند که روایت پایه را به پیش میبرد و در موقعیتهای مختلف، از بازیکنان میخواهد به شیوههای مختلف، برای کاراکتر خود تصمیمی بگیرند. بازیهای سخنورانه نیز بازیهایی هستند که در آنها بازیکنان باید دربارهی موضوعی حرف بزنند یا داستانی را تعریف کنند. این بازیها همگی میتوانند باعث تقویت مهارتهای گفتاری کودکان و نوجوانان و سواد روایی آنها بشوند.
این فهرست بازیهای نقشآفرینی و سخنورانهای است که میتوانید برای پرورش مهارتهای زبانی در کلاس فارسی و نگارش از آنها استفاده کنید:
(توضیح و معرفی هر بازی به زودی به این یادداشت اضافه میشود.)
- مکعب قصهگویی
- شیر مرغ
بازیهای مبتنی بر ادبیات کهن و ادبیات کودک و نوجوان برای کلاس فارسی و نگارش
گاهی در کلاس درس داستان یا متنی میخوانیم و بعد میخواهیم بر مبنای آن، بازی رومیزی انجام دهیم. تعداد بازیهای آمادهای که در این موقعیت به کار بیایند هرچند محدود است، اما فرصتی مناسب برای مواجههی بازیگوشانه و جذابی با ادبیات فراهم میآورند. این بازیها را به دو بخش ایرانی و غیرایرانی تقسیم کردهایم؛ هرچند همانطور که گفتیم، تمام این بازیها در بازار ایران نیز یافته میشوند.
(توضیح و معرفی هر بازی به زودی به این یادداشت اضافه میشود.)
1. بازیهای ایرانی
- بازی کارزار
بر مبنای شاهنامهی فردوسی
- بازیهای «میز بازی ایرانی» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان:
این بازیها تا به امروز به مرحلهی تولید و پخش رسیدهاند:
- طوطی و بقال (بازی بر مبنای داستان طوطی و بقال مثنوی مولوی)
- سیمرغ (بر مبنای داستان سیمرغ)
- هفت گنبد (بر مبنای هفت پیکر نظامی گنجوی)
(ادامه دارد…)
2. بازیهای غیر ایرانی
- بازی ته جدولی ها
- بازی های شرلوک هولمزی
(منظور بازیهای کارتی یا پروندهای است که بر مبنای داستانهای شرلوک هولمز خلق شدهاند.)
- پروندهی معمایی آلیس در سرزمین عجایب
- اونو با تمِ هری پاتر
پنج راهبرد برای پرورش مهارت خواندن و روانخوانی در دورۀ ابتدایی
می دانیم که یادگیری خواندن و روانخوانی برای موفقیت تحصیلی ضروری است. همهی دانشآموزان باید بتوانند تکالیف و نوشتههای مختلف را، با موضوعات متفاوت، دقیق بخوانند، درک کنند و برای این نوشتهها حاشیهنویسی کنند. برای نوشتن این یادداشت، مجموعهای از پژوهشها را بررسی کردیم تا به فهرستی از استراتژیهایی برسیم که میتواند مهارتهای خواندن و اعتماد به نفس در خواندن را در همهی دانشآموزان، از جمله آنهایی که در خواندن مشکل دارند، تقویت کند.
راهبرد 1: خواندن گروهی یا شریکی خواندن
به جای اینکه سر کلاس نوبتی از بچهها بخواهید متنی را روخوانی کنند، به روشهای جایگزین فکر کنید. تاد فینلی، پروفسور آموزش زبان انگلیسی، میگوید: «از 30 مقالهی پژوهشی که در این زمینه خواندهام، فقط یکی از آنها بود که ادعا میکرد بلندخوانی نوبتی برای بچهها سودمند است. شنیدن تلفظها و خواندنهای نادرست برای کسی در کلاس سودمند نیست. علاوه بر این، این روش باعث برچسب خوردن و پایین آمدن اعتماد به نفس دانشآموزانی میشود که در خواندن مشکل دارند.
خواندن گروهی راهکاری است که در آن معلم و کل کلاس همه با هم متنی را به صدای بلند میخوانند. در این روش، توجه کل کلاس از روی کودکانی که مشکل خواندن دارند برداشته میشود. در عین حال، این کودکان ترغیب به مشارکت میشوند. تحقیقات نشان داده است که این راهکار روانخوانی را در کودکان بهبود میدهد، دایرهی لغاتشان را گستردهتر میکند و اعتماد به نفس آنها را نیز در خواندن بالاتر میبرد.
شریکی خواندن یکی دیگر از راهکارهای کمریسک و مبتنی بر تحقیقات است. کودکان دوتا دوتا گروه میشوند و به صورت نوبتی، متنی را به صدای بلند میخوانند. کسی که در نوبت خود شنونده است، این وظیفه را برعهده میگیرد که سوالاتی از خواننده بپرسد تا بررسی کند که خواننده متن را درک کرده یا نه. اگر دانشآموزش که مهارت بالاتری در خواندن دارد ابتدا متن را بخواند، این مسئله به نفع همگروهی اوست؛ زیرا میتواند یک بار قبل از خواندن متن، کلمات دشوارش را با صدای بلند بشنود. بر اساس پژوهشی که در سال 2007 انجام شد، این شکل از شریکی خواندن همراه با پرسش و گفتگو باعث بهبود روانخوانی میشود.
راهبرد 2: گروههای همخوان از پایههای متفاوت
جفت کردن دانشآموزان مقاطع بالاتر و پایینتر برای خواندن با هم، فواید تحصیلی، اجتماعی و عاطفی بسیاری برای هر دو طرف دارد. بچههای کوچکتر از تسلط و روانی خواندن همگروهیهای بزرگترشان الگو میگیرند و از توجه مربیگونهی همگروهی بزرگتر استفاده میکنند. بچههای بزرگتر با پاسخ دادن به سؤالات کوچکترها، خودشان هم یاد میگیرند. علاوه بر این، مهارتهای حیاتی مانند همدلی و صبر نیز در آنها پرورش میکند. برای بچههای بزرگتری نیز که از نظر سطح خواندن از کلاس خود پایینتر هستند، این تجربه به آنها اجازه میدهد بدون خجالت از سطح خود، به متون سادهتر دسترسی داشته باشند. علاوه بر این، اعتماد به نفس این کودکان با بر عهده گرفتن نقش رهبری افزایش پیدا میکند.
گروههای دونفرهی همخوان میتوانند حداقل یک بار در ماه، و به مدت 30 دقیقه، با هم جلسهای داشته باشند. در ابتدا، اجازه دهید دانشآموزان کوچکتر کتابهایی را که میخوانند انتخاب کنند تا اشتیاق بیشتری برای مشارکت در کار داشته باشند. خود را افزایش دهند. بعدها، از دانش آموزان بزرگتر بخواهید متنهای مورد علاقهی خود را با همخوانشان به اشتراک بگذارند. بچههای کوچکتر شاید در ابتدا فقط شنوندهی این متنها باشند، اما به تدریج و با رشد مهارتهایشان، میتوانند به جای گوش دادن، شروع به خواندن نیز بکنند.
راهبرد 3: کتاب صوتی
گوش دادن به کتاب صوتی، یک راهکار عالی است که خوب است حداقل هرچند وقت یک بار برای همه دانشآموزان پیاده شود. با این حال، این روش مزایای خاصی برای افراد دارای مشکل در خواندن و همچنین افراد مبتلا به اختلالات خواندن دارد. در پژوهشی در سال ۲۰۱۰، دانشآموزان مبتلا به اختلال خواندن که به کتابهای صوتی گوش میدادند، دستاوردهای قابلتوجهی در زمینهی دقت خواندن داشتند، رفتار و عملکردشان در مدرسه بهبود یافته بود، و از خود انگیزه و مشارکت بیشتری در مدرسه نشان میدادند. برای دسترسی به گنجینهی گستردهای از کتابهای صوتی، میتوانید به نوار مراجعه کنید.
اگرچه استفاده از کتاب صوتی یک راهبرد مؤثر برای حمایت از دانشآموزان مبتلا به اختلال خواندن است است، اما جایگزین آموزشهای صریح و گامبهگام واجها نمیشود. این آموزشها، که به عنوان سواد ساختاریافته نیز شناخته میشوند، همچنان یکی از مؤثرترین راهبردهای خواندن برای دانشآموزان مبتلا به اختلال خواندن هستند. در سواد ساختاریافته، تمرکز بر روی آموزش آگاهی آوایی و واجشناختی، در کنار مهارتهای دیگری مانند رمزگذاری/رمزگشایی و درک مطلب است.
راهبرد 4: حق انتخاب کتاب
برای بالا بردن میزان مشارکت کودکان در خواندن، باید به آنها اجازه بدهیم آنچه را که میخواهند بخوانند انتخاب کنند، و گزینههایی را در اختیارشان بگذاریم که به زندگیشان مربوط میشود و منعکسکنندهی تجربیاتشان است. ممکن است کودکی تمایل به خواندن کتاب آرزوهای بزرگ نداشته باشد، اما مشتاق باشد که سریعتر به خانه برگردد تا سراغ کتاب مصور هانسل و گرتل و زامبیها برود.
دادن حق انتخاب کتاب به کودک به این معنی نیست که توقعتان را از سطح خواندنش پایین بیاورید. بله، بچهها ممکن است کتابهایی را انتخاب کنند که آنها را کمتر به چالش بکشند، اما شما می توانید این مسئله را تا حدی مدیریت کنید. گزینه هایی را در اختیار کودک بگذارید که به اندازهی کافی جدی و باکیفیت هستند و در عین حال به علایق کودکان نیز مربوط میشوند. یا اینکه اگر در کلاس مشغول خواندن هستید، نوبتی برنامه بریزید: یک بار کتاب انتخابی بچهها، و یک بار پیشنهاد شما.
چیزی که اینجا خیلی مهم است این است که کتابخانهی کلاسی یا کتابخانهی خانهی شما متنوع و پر از کتابهایی باشد که توجه بچهها را به خود جلب میکنند. مردیت کیمی لوئیس، متخصص مدارس دولتی سیاتل، پیشنهاد میکند که برای شروع، از دانشآموزان خود بپرسید دوست دارند چه ژانرها و کتابهایی را بخوانند، و سعی کنید این موارد را در تجهیز کتابخانهی خود لحاظ کنید.
همچنین میتوانید فرآیند کتاب خواندن را تبدیل به یک چالش جذاب برای کودک بکنید! برای این کار، پلنر کتابخوانی همدرس را به رایگان دانلود کنید.
راهبرد 5: یک متن، چند بار، چند روش
آموزش خواندن مبتنی بر روانخوانی روشی است که در آن دانشآموزان یک متن واحد را در طول هفته چندین بار و به شیوههای مختلف، مثلاً گروهی، شریکی، تکی و…، میخوانند. پژوهشی در سال 2010 نشان داد که این روش به طرز قابل توجهی تلفظ کلمات و درک مطلب را در گروه متنوعی از دانشآموزان کلاس دومی بهبود میبخشد.
مدرسهای در نیویورک نیز، که دانشآموزان آن عموماً از اقلیتها و دارای وضعیت اقتصادی نامناسب هستند، شیوهای را برای تمرین خواندن در پیش گرفت که بسیار موفق بود: در این شیوهی پنج مرحلهای، دانشآموزان در طول یک هفته هر روز متن یکسانی را میخوانند، اما هر بار بر روی تقویت مهارت متفاوتی تمرکز میکنند: شناسایی نکته اصلی متن، حاشیهنویسی، شناسایی اطلاعات کلیدی، تجزیه و تحلیل مهارت نوشتاری نویسنده، و نتیجهگیری.
ترجمه (همراه با تغییر و تعدیل) از مقالهی 6 Elementary Reading Strategies That Really Work
نوشتهی نوشته املینا مینرو
11 سپتامبر 2019
چگونه با مداد نوشتن را به کودکان آموزش دهیم؟ (و چرا خط کودک مهم است)
فناوری یک واقعیت غیرقابل انکار در زندگی روزمره است و در بسیاری از موارد، میتواند به فرآیند یادگیری کودکان و نوجوانان کمک کند. با این حال محدودیتهایی نیز برای آن وجود دارد: مثلاً بعضیها ممکن است فکر کنند که میتوان کلاً نوشتن را با کیبورد به کودکان یاد داد. با این وجود، جایگزین کردن کامل تکنولوژی به جای آموزش نوشتن با مداد در دورهی ابتدایی ممکن است به طور کلی در فرآیند یادگیری سواد خواندن و نوشتن در کودکان اختلال ایجاد کند. چرا خط کودک و تسلط بر نوشتن شکل حروف اینقدر مهم است؟
تحقیقات نشان داده است که بین تسلط بر حروف الفبا و مهارت نوشتن حروف، و همچنین بین بین تسلط بر حروف الفبا و رشد مهارت خواندن، ارتباط محکمی وجود دارد. دست کودک و مدارهای عصبی مغزش پیوند قدرتمندی با یکدیگر دارند و وقتی کودک یاد میگیرد شکل حروف را بهتر بنویسد، در عین حال دارد شناخت و تشخیص حروف را هم تمرین میکند. شناخت بهتر حروف هم نهایتاً باعث گسترش توانایی کودک در خواندن (و نوشتن) میشود.
پژوهشگری به نام ماریا کونیکووا در مقالهای خلاصهی چندین پژوهش در مورد دستخط (نوشتن با دست) و یادگیری را ارائه میکند. او چنین مینویسد: «نه تنها وقتی حروف را از طریق نوشتن به خاطر بسپاریم، بهتر یاد میگیریم، بلکه این کار حتی به صورت کلی هم برای حافظه و توانایی یادگیری سودمند است.» وقتی دانشآموزان حروف را با دستان خود مینویسند، یادگیری آنها در کل مؤثرتر خواهد بود. بنابراین، اگر قبل از اینکه روی مهارت نوشتن حروف با دست و دستخط کودکان کار کنیم، آنها را به سمت کیبوردها بفرستیم، ممکن است باعث کاهش توانایی آنها در تشخیص حروف بشویم. کونیکووا همچنین به پژوهشی اشاره میکند که نشان میدهد دانشآموزانی که با دست مینوشتند، بر خلاف دانشآموزانی که با کیبورد مینوشتند، توانایی بالاتری در تولید ایدههای مختلف داشتهاند. در واقع، مغز این دانشآموزان در مدارهای مربوط به خواندن و نوشتن فعالتر از مغز گروه مقابلشان بوده است.
نحوه آموزش نوشتن با مداد (دستخط)
آموزش نوشتن با مداد نیازی به سرمایهگذاری زیادی ندارد: درسهای کوتاه و بازخوردهای مکرر برای دانشآموزان را میتوان در دل تمام برنامههای درسی در طول روز گنجاند.
چهار جنبهی اصلی در آموزش دستخط وجود دارد: گرفتن مداد، شکل حروف، خوانایی دستخط و سرعت نوشتن.
گرفتن مداد
شیوهی صحیح گرفتن مداد توسط کودک به این شکل است که انگشت اشاره و شست مداد را نگه میدارند و انگشت میانی نیز در پشت آنها برای تکیه قرار میگیرد. این شیوه باعث میشود دست فرد راحتتر و کارآمدتر روی کاغذ حرکت کند. اشتباه در گرفتن مداد میتواند باعث شود دست فرد خسته شود یا مانع کشیدن شکل درست حروف بر روی کاغذ میشود.
دانش آموزی که در گرفتن مداد مشکل دارد میتواند از ابزارهایی مانند مداد مثلثی یا راحتنویس استفاده کند. یا اینکه از روشهای دیگر استفاده کنید. مثلاً یک تکه خمیر کوچک به کودک بدهید و از او بخواهید وقت نوشتن، با انگشت حلقه و انگشت کودک خود خمیر را بگیرد و در زیر این انگشتها پنهانش کند. با این شیوه، کنترل کودک بر روی تفکیک انگشتانش بیشتر میشود و چهار انگشتی مداد را در دست نمیگیرد. همچنین میتوانید ترفند «برعکس کن، سُر بده» را به کودک آموزش دهید: از او بخواهید که مداد را طوری روی میز قرار بدهد که نوک آن به سمت بالا باشد. بعد، سر مداد را بین انگشت شست و اشاره بگیرد و دستش را کمی به پایین سر بدهد. حالا مداد آمادهی نوشتن است.
شکل حروف
بخش مهمی از یادگیری خط و بهبود دستخط، تسلط بر شیوهی کشیدن شکل حروف بر روی کاغذ است. بعضی خطوط، مثلاً خطوط صاف، برای کودکان سادهتر هستند. با این حال، حروف منحنی یا حروفی که دندانههای زیادی دارند برای کودکان سختتر هستند. بهتر است قبل از رفتن به سراغ این حروف، کودک مهارت کافی برای کشیدن شکل آنها را به دست آورده باشد.
بسیار مهم است که در آموزش نشانهها، آموزش شکل حروف با آموزش صدای آنها ترکیب شود: همانطور که دانش آموزان نحوه نوشتن حروف را یاد میگیرند، باید صداهایی را که حروف تولید میکنند نیز یاد بگیرند و تمرین کنند. فعالیتهای املانویسی نیز از این حیث است که اهمیت پیدا میکنند زیرا باعث درگیر شدن همزمان چند مهارت مختلف میشوند.
برای دانش آموزانی که در تشکیل حروف دشواری دارند، آموزش مستقیم از اهمیت ویژهای برخوردار است. باید به دانشآموزان مستقیماً آموزش داده شود که نوشتن هر حرف را از کدام نقطه شروع کنند، مداد را در چه جهتی حرکت دهند و چگونه در نوشتن حروفی که به هم میچسبند بدون برداشتن مداد از صفحه، حروف را به صورت مداوم بنویسند. علاوه بر این، نحوهی جسبیدن یا نچسبیدن حروف به یکدیگر را نیز باید به کودکان آموزش داد.
در آموزش نوشتن شکل حروف، استفاده از کاغذ خطدار بسیار مفید است. همچنین میتوان راهنماییهای بصری مختلفی را در اختیار کودکان قرار داد: استفاده از پیکانها و فلشها برای نشان دادن جهت حرکت مداد، نقطه برای نقاط شروع نوشتن، حروف نقطهچین برای پر کردن و غیره. فعالیت جالب دیگری که میتوان انجام داد هوانویسی است. از کودک بخواهید با انگشت اشارهاش در هوا حروف و کلمات مختلف را بنویسد.
به خصوص دربارهی حروفی که خیلی به هم شباهت دارند، خوب است که مستقیماً تفاوت شکل آنها و همچنین شیوهی نوشتنشان آموزش داده شود. با تمرین بیشتر، کودک الگوی حرکتی بدنش هنگام نوشتن حروف را حفظ میکند و فرآیند نوشتن برایش اتوماتیک میشود. اگر دوست دارید دربارهی مهارتهای زیربنایی برای خوشخطی کودکان بیشتر بخوانید، به این مقاله سر بزنید: نکاتی برای بهبود دستخط کودکان
خوانایی دستخط
یکی از عوامل مهم در خوانایی خط کودک، فاصلهی بین کلمات است. میتوانید کودک را تشویق کنید از انگشتانش برای اندازهگیری فاصلهی کلمات استفاده کند: بعد از نوشتن هر کلمه، انگشت اشارهاش را در انتهای آن بگذارد و بعد، دقیقاً آنجا که انگشتش تمام شد، شروع به نوشتن کلمهی جدید کند.
سرعت نوشتن
اگر کودکان شیوهی درست گرفتن مداد را بلد باشند و در شناخت شکل حروف نیز مشکلی نداشته باشند، احتمالاً مشکل سرعت نوشتن کودکان نیز حل میشود. یکی از عوامل مهمی که تاثیر زیادی بر سرعت نوشتن دارد، میزان فشار مداد بر روی کاغذ است. کودک نباید مداد را در حین نوشتن بیش از حد روی کاغذ فشار دهد زیرا انجام این کار میتواند منجر به خستگی و کاهش بسیار زیاد سرعت نوشتن شود. از سوی دیگر، فشار ناکافی مداد بر روی کاغذ نیز میتواند نشانهی ضعف عضلات یا شیوهی نامناسب مداد گرفتن باشد. برای یادگیری میزان فشار، دانشآموزان را تشویق کنید تا نوشتن با ابزارهای مختلف (ماژیک، مدادهای کوتاه و بلند، مداد رنگی، گچ و….) را تجربه کنند.
برنامههای درسی کودکان همیشه شلوغ است و اولویتهای آموزشی بیشمار هستند. با این حال، تنها با چند دقیقه در روز، میتوان مهارتهای نوشتن با مداد و دستنویسی را به دانشآموزان یاد داد و نتایج مثبت زیاد این کار بر روی سواد خواندن و نوشتن آنها را مشاهده کرد.
ترجمه (همراه با تغییر و تعدیل) از مقالهی How to Teach Handwriting—and Why It Matters
نوشتهی بروک مکنزی
2 جولای 2019
معرفی سه یخشکن برای کلاس فارسی و نگارش
اکثر بچهها در اولین جلسه از کلاس در سال جدید یا پس از تعطیلاتی طولانی، به اصطلاح «یخشان هنوز باز نشده». آنها در این مواقع به این سادگی با فعالیتهای کلاس همراه نمیشوند و با همکلاسیهایشان نیز به سختی ارتباط میگیرند. فعالیتهای یخشکن برای این موقعیتها اختراع شدهاند.
در این یادداشت، سه یخشکن مناسب برای کلاس فارسی و نگارش را معرفی میکنیم. فایل آمادهی یکی از این بازیهای یخشکن را میتوانید به رایگان از این جا دانلود کنید.
علاوه بر سه فعالیت گفتهشده، شما میتوانید از ایدهدانهای همدرس به عنوان یخشکن استفاده کنید. در این یادداشت، راهکارهایی را برای استفاده از ایدهدان به عنوان یخ شکن معرفی کرده ایم. علاوه بر این، نسخهی قابل پرینت ایدهدان مخلوط همدرس را میتوانید از اینجا تهیه کنید.
یخشکن شمارۀ 1: بچرخ و بپرس!
این فعالیت از دو جنبه به کلاس فارسی و نگارش مربوط میشود:
اولاً، دانشآموزها -احتمالاً بعد از مدتی طولانی!- مدادی در دست میگیرند و هر چند کوتاه، چیزی مینویسند. دوماً، این فعالیت فرصت خوبی برای گفتوگو و پرورش مهارت گفتن فراهم میآورد.
در این یخشکن، به هر دانشآموز برگهی کوچکی میدهیم و از او میخواهیم سؤال جالبی روی آن بنویسد. بچهها را تشویق کنید سؤالاتی بنویسند که بانمک، بدون قضاوت و توهین، و با پاسخهایی باز باشند. میتوانید از قبل چند مثال آماده کنید و برایشان این مثالها را بخوانید.
بعد از اینکه دانشآموزان سؤالاتشان را نوشتند، از آنها بخواهید از جای خود بلند شوند و شروع کنند به قدم زدن در کلاس. یک قطعه موسیقی پرانرژی پخش کنید. با قطع شدن موسیقی، بچهها باید همانجا که هستند بایستند و از نزدیکترین نفری که در اطراف خود میبیند، سؤالشان را بپرسند. (و سؤال او را نیز جواب بدهند.) بچهها را ترغیب کنید به جای پاسخ کوتاه، از این فرصت برای مکالمهای طولانیتر دربارهی هر پرسش استفاده کنند. بعد، دوباره موسیقی را پخش کنید و فعالیت را به همین شکل ادامه دهید. فعالیت را تا وقتی ادامه بدهید که اکثر بچهها حداقل یک بار با هم مکالمه کرده باشند.
در انتهای این فعالیت یخشکن، دور هم حلقه بزنید و از هر کس بخواهید سؤالی را که در دست دارد بخواند و خودش به آن جواب بدهد. از این فرصت برای شناخت و گفتوگوی مختصر ولی تکبهتک با دانشآموزان استفاده کنید.
یخشکن شمارۀ2: بینگو!
شاید با بازی بینگو آشنا باشید. توی این بازی، بازیکنها تلاش میکنند یک ستون، ردیف یا خط مورب را پر کنند.
برگههای بینگو با موضوع تابستان، اوقات فراغت و کتابخوانی را از این صفحه دانلود کنید و به تعداد دانشآموزان پرینت بگیرید. حالا از آنها بخواهید توی کلاس راه بروند، با یکدیگر حرف بزنند و سعی کنند برای هر خانه از صفحهی بینگو، فردی را پیدا کنند که ویژگی نوشته شده روی آن خانه دربارهی او صدق کند. با توجه به جمعیت کلاس، میتوانید قانونهای مختلفی وضع کنید؛ برای مثال اینکه نام هر فرد را فقط میتوان در دو خانه از صفحهی بینگو نوشت، نه بیشتر.
بعد از ده دقیقه، از دانشآموزان بخواهید به سر جای خود برگردند. ببینید که کدامیک از آنها یک ردیف، ستون یا خط مورب، یا حتی کل خانهها را روی صفحهی بینگوی خود با اسامی همکلاسیهایشان را پر کردهاند.
یخشکن شمارۀ3: شهرام شوخطبع
با این فعالیت یخشکن، دایرهی لغات دانشآموزان را در اولین روز کلاس فعال کنید. از هر کس بخواهید نام و نام خانوادگی خود را روی کاغذی بنویسد. حالا، سعی کند با حرف اول این دو کلمه، دو تا صفت برای توصیف خودش پیدا کند. مثلاً، داریوش سپهری: دانا – سحرخیز.
ما در اینستاگرام همدرس، بازیهای یخشکن دیگری را نیز برای کلاس فارسی و نگارش معرفی کردهایم.
علاوه بر این، میتوانید از ایدهدان همدرس به عنوان یخشکنی جذاب در کلاس یا حتی دورهمیها استفاده کنید!
تمرین الفبا با بازیهای بگرد و پیدا کن
معمولا ًوالدین کودکانی که تازه باسواد شدهاند، به دنبال هر فرصتی هستند تا فرزندانشان الفبا را تمرین کنند. در عین حال، خیلی وقتها بچهها دوست ندارند خودشان را با پلیکپیها و کتابهای کمکدرسی درگیر کنند. در اینجا یک بازی الفبایی را معرفی میکنیم که به شکلهای مختلف میتوان آن را با بچههای کلاس اولی اجرا کرد تا در کنار تمرین الفبا، لذت بازی را نیز بچشند.
اگر به موضوع آموزش الفبا با روشهای خلاق علاقمندید، پیشنهاد میکنیم به یادداشت «روش لوباخ» در وبلاگ همدرس نیز سری بزنید.
اگر به دنبال بازیهای قابل پرینت برای تمرین الفبا هستید، به موزچه و فایل قابل پرینت بگرد و پیدا کن نیز سری بزنید.
بگرد و پیدا کن
بازی بگرد و پیدا کن آنقدر ساده است که هیچ نیازی به معرفی ندارد! در واقع، کل قانون بازی در اسم آن آمده: افراد باید دنبال چیزهایی بگردند و هرچه زودتر، آنها را پیدا کنند.
مکانیسم بگرد و پیدا کن به گونهای است که میتوان دهها بازی مختلف را بر مبنای آن طراحی کرد. در اینجا، صرفاً سه پیشنهاد از جنس بازی الفبایی به شما ارائه میدهیم؛ اما شما میتوان بازی بگرد و پیدا کن خودتان را نیز طراحی کنید.
بگرد و پیدا کن شمارۀ 1: دنیای تصاویر
دنیای امروز، دنیای تصاویر است. از گوشی موبایل، تا تلویزیون، تا بیلبوردها، بچهها همهجا با تصاویر مواجه میشوند. دفعهی بعد که تصویری را دیدید، این بازی الفبایی را انجام بدهید: فرزندتان را به یک چالش بگرد و پیدا کن دعوت کنید؛ مثلاً از او بخواهید در آن تصویر، چیزی را پیدا کند که با صدای «د» شروع شده باشد.
- پیشنهاد طلایی: با فرزندتان به موزه یا گالری هنری بروید و با او بگرد و پیدا کن بازی کنید!
- اگر به بگرد و پیدا کن با طعم هنر و نقاشی علاقمندید، پیشنهاد میکنیم به کتاب الفبا در هنر از نشر نظر هم نگاهی بیندازید.
- ما هم برای شما دو برگهی رایگان بگرد و پیدا کن تهیه کردهایم که میتوانید آنها را از این صفحه دانلود کنید، پرینت بگیرید و در اختیار فرزندتان قرار بدهید.
بگرد و پیدا کن شمارۀ 2: آدمها
این فعالیت به درد دورهمیها و جمعهای شلوغ میخورد. از فرزندتان بخواهید از بین آدمهای حاضر، کسی را پیدا کند که اسمش با صدای خاصی شروع شده باشد؛ مثلاً صدای «آ».
در مرحلهی بعدی، میتوانید از او بخواهید یک جمله دربارهی آن فرد بگوید که کلمهی اول جملهاش، با همان حرف شروع شده باشد.
بگرد و پیدا کن شمارۀ 3: خیابانگردی
برای بعضی از بچهها، نشستن در ماشین حسابی خستهکننده است. این بار که قرار بود مدتی طولانی توی ماشین باشید، یک بازی الفبایی بگرد و پیدا کن دستهجمعی با موضوع تابلوهای خیابانی راه بیندازید. تابلوهای کوچهها، خیابانها، علائم راهنمایی و رانندگی و حتی بیلبوردها میتوانند توی این بازی استفاده شوند. این بازی برای تقویت سرعت خواندن در بچهها نیز توصیه میشود.
سه راه برای استفاده از ایدهدانهای همدرس
اگر از من بپرسید، میگویم که سختترین قسمت هر کار، شروعِ آن است. در این سالها متوجه شدهام خیلی از دانشآموزهایم با من همنظرند. کافی است نوبت نگارش برسد تا همان اول کار، صدای همه در بیاید که «آخه چی بنویسیم!» وقت انجام کارهای گروهی هم معمولاً کمی طول میکشد تا موتورِ همهی اعضای گروه به راه بیفتد. ایدهدان همدرس در ذهن من، چیزی شبیه به جرقهی اول کار است: موتوری که بچهها را در مسیر گفتگو و همچنین نوشتن خلاق به راه میاندازد.
در این یادداشت، سه راهکار برای استفاده از ایدهدان همدرس برای پرورش مهارتهای زبانی را معرفی کردهام. در معرفی، ایدهدان مخلوط همدرس را مبنا قرار دادهام و برای هر راهکار، نوشتهام که کدام دسته از نوارهای ایدهدان مخلوط بیشتر از همه برای آن راهکار به درد میخورند. فایل قابل پرینت ایدهدان مخلوط را میتوانید از اینجا تهیه کنید.
ایدهدان: یخشکنی برای گفتوگو
مهارتهای زبانی اصلی: گفتن، شنیدن
نوارهای پیشنهادی ایدهدان: نوارهای تصور کن، نوارهای به نظرت
آخرین باری را که با فامیل یا دوستان نه چندان نزدیکتان دور هم جمع شدید یادتان هست؟ احتمالاً لحظاتی بوده که همگی ساکت شدهاید چون دیگر موضوعی برای صحبت کردن نداشتهاید. ایدهدانها بهترین ابزار برای شکستن این سکوتهای کلافهکننده هستند. یکی از نوارهای تصور کن یا به نظرت را از ایدهدان بیرون بکشید تا جرقهی بحثی جدید فضای دورهمی را گرم کند! به خصوص وقتی جمع شامل افراد با گروههای سنّی متنوع باشد، ایدهدان میتواند فرصتی عالی برای گفتوگو و درگیر شدن همهی افراد را فراهم بیاورد.
اگر به دنبال ایدههای یخشکن برای کلاس فارسی و نگارش هستید، به این پست هم سری بزنید.
ایدهدان: کپسول زمان
مهارتهای زبانی اصلی: نوشتن
نوارهای پیشنهادی ایدهدان: نوارهای به نظرت، نوارهای تصور کن، نوارهای یک لیست، نوارهای نامه بنویس
برای این پروژه لازم است دقیقاً 52 نوار در ایدهدان خود داشته باشید.
یک دفتر جدید بردارید و نام آن را بگذارید «کپسول زمان». هر هفته، یک نوار جدید از ایدهدان بیرون بکشید. نوار را بالای آن صفحه از دفتر بچسبانید و تاریخ بزنید. بعد، دربارهی نواری که بیرون کشیدهاید یک صفحه بنویسید. مهم نیست «عالی» بنویسید! فقط لازم است هرچه که توی ذهنتان میآید را ثبت کنید. بعد از اینکه یادداشتتان را نوشتید، صفحهی بعدی دفتر را خالی بگذارید. بعداً به سراغ این صفحههای خالی خواهید رفت!
بعد از یک سال که نوارهای ایدهدان به پایان رسیدند، دفتر را از اول باز کنید. نوار ایدهدان صفحهی اول را بخوانید و بدون خواندن یادداشت قبلیتان، در صفحهی خالی روبهرویی هرچه به فکرتان میرسد بنویسید. بعد از اینکه نوشتننان تمام شد، میتوانید به صفحهی قبلی برگردید و ببینید یک سال قبل، چه ایدههایی توی ذهنتان بوده. درست مثل یک کپسول زمان!
این فعالیت هم به درد پرورش مهارت نوشتن میخورد و هم تمرینی عالی برای خودشناسی است. میتوانید در بازههای یک، پنج و ده ساله، دوباره به سراغ دفترچه بروید و یادداشتهای جدیدی به آن اضافه کنید.
ایدهدان: انشا + بازی
مهارتهای زبانی اصلی: نوشتن، گفتن
نوارهای پیشنهادی ایدهدان: نوارهای ادامه بده
همهی ما آدمها به بازی کردن علاقمندیم. به خاطر همین است که در سالهای اخیر، استفاده از عناصر بازی در حوزههای مختلفی از جمله آموزش، تبلیغات و کسبوکار حسابی پرطرفدار شده. از ایدهدان نیز میتوان به صورتی بازیوار استفاده کرد تا بچهها لذت بیشتری از نوشتن ببرند. امکانهای بینهایتی برای بازیوار کردن ایدهدان وجود دارد که در اینجا تنها یکی از آنها را معرفی میکنیم:
از قبل، یک قطعه موسیقی بیکلام سی ثانیهای انتخاب کنید. نوارهای ادامه بده را توی ایدهدان بریزید و از همهی افراد بخواهید با چشمهای بسته، یکی را انتخاب کنند و از شیشه بیرون بکشند. بعد، به آنها بگویید سی ثانیه، یعنی تا انتهای موسیقی، فرصت دارند تا جملهی روی نوارشان را ادامه بدهند. توضیح دهید که لازم نیست داستان را کامل کنند. بعد از سی ثانیه، هر کس نوار ایدهدان خود و متنی که نوشته را به نفر کناری میدهد و داستاننویسی جمعی ادامه پیدا میکند. در دفعات نخستی که این بازی را اجرا میکنید، این روند را حداقل تا 5 دقیقه، یعنی 10 دور سی ثانیهای، ادامه دهید تا بچهها به بازههای طولانیتر نگارش عادت کنند. کمکم میتوانید بازهی انجام بازی را طولانیتر و طولانیتر کنید. نهایتاً، نوشتههای دستهجمعی بچهها را دور هم بخوانید. از آنها بپرسید نسبت به بخشهایی که خودشان نوشتهاند چه احساسی دارند؟ نسبت به بخشهایی که دیگران نوشتهاند چطور؟ آیا روند داستانها با چیزی که در ذهن داشتهاند مطابقت داشته؟
اگر به ترکیب بازی و آموزش علاقه دارید، به محصولات پرینت بگیر، بازی کن، یاد بگیر همدرس هم حتماً سر بزنید.
پیشنهاد میکنیم به اینستاگرام همدرس نیز سر بزنید و از محتوای متنوعی که بر روی آن قرار میدهیم بازدید کنید.