خواندن مثل یک طناب است: طناب اسکاربرو و آموزش سواد خواندن
مغز ما برای خواندن سیم‌کشی نشده. فرآیند یادگیری خواندن یکی از پیچیده‌ترین و شگفت‌انگیزترین تجربه‌هایی است که ما از سر می‌گذرانیم.
در سال 2001، پژوهشگری به نام اسکاربرو برای نشان دادن پیچیدگی‌های فرآیند خواندن، ادعای جالبی کرد:
«خواندن مثل یک طناب است!»
خواندن و طناب چه شباهتی دارند؟
همان‌طور که طناب از نخ‌ها و رشته‌های مجزا اما درهم‌تنیده‌ای تشکیل شده، خواندن هم نتیجه‌ی ترکیب نخ‌ها و رشته‌های مهارتی مختلفی است. اگر تک‌تک این رشته‌ها استحکام کافی را داشته باشند و خوب در هم تنیده باشند، طناب خواندن هم مستحکم است و پاره نمی‌شود. اما اگر نه…
رشته‌های درهم‌تنیده‌ی طناب خواندن از چه مهارت‌هایی تشکیل شده‌اند؟
دو رشته‌نخ اصلی در این طناب وجود دارد:
رشته‌نخ پایینی -> مهارت‌های بازشناسی کلمات
رشته‌نخ بالایی -> مهارت‌های فهم زبانی
رشته‌نخ پایینی -> مهارت‌های بازشناسی کلمات
این رشته‌نخ از چه نخ‌هایی تشکیل شده؟
آگاهی واج‌شناختی (آواها، واج‌ها، هجاها و…)
رمزگشایی (اصول الفبا، ارتباط یک‌به‌یک آواها و حروف)
کلمات دیداری
هدف یادگیری مهارت‌های رشته‌نخ پایینی، اتوماتیک کردن هرچه بیشتر این توانمندی‌هاست.
رشته‌نخ بالایی -> مهارت‌های فهم زبانی
این رشته‌نخ از چه نخ‌هایی تشکیل شده؟
دانش پیش‌زمینه (مفاهیم، فکت‌ها و…)
دایره لغات (گستردگی، دقت، شبکه‌های ارتباطی و…)
ساختار زبان (صرف، نحو و…)
استدلال کلامی (ارجاع، استعاره و…)
دانش ادبی (ژانرها، مفاهیم مربوط به چاپ و…)
هدف یادگیری مهارت‌های رشته‌نخ بالایی، بالا بردن توانایی استفاده استراتژیک از این مهارت‌ها در هنگام خواندن است.
اهمیت تعادل در آموزش خواندن
آموزش سواد خواندن بدون در نظر گرفتن هر دو رشته‌نخ بالایی و پایینی، ناقص است. اگر فقط بر روی رشته‌نخ پایینی متمرکز شویم، احتمالاً بچه‌ها لذت خواندن را کمتر می‌چشند و انگیزه‌شان را از دست می‌دهند. اگر فقط روی رشته‌نخ بالایی تمرکز کنیم، ممکن است بچه‌ها در خود فرآیند خواندن حروف و کلمات به چالش بخورند و نتوانند به سادگی با متن‌های مختلف ارتباط بگیرند.
اگر به دنبال بازی‌ها و فعالیت‌هایی برای پرورش سواد خواندن و نوشتن در کودکان هستید، به این پست‌ها سر بزنید:
اگر مطالب ما را دوست داشتید، یادتان نرود صفحۀ اینستاگرام همدرس را نیز ببینید.
